1. Giáo dục tại xã, phường, thị trấn là gì?
Giáo dục tại xã, phường, thị trấn là một trong các biện pháp giám sát, giáo dục áp dụng trong trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự được áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Đây là những quy định mới hết sức tiến bộ được quy định tại Điều 95 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, với mục đích tăng khả năng áp dụng các quy định về miễn trách nhiệm hình sự đối với người dưới mười tám tuổi phạm tội, hạn chế thấp nhất việc áp dụng hình phạt và các biện pháp tư pháp đối vớicác đối tượng này.
2. Trường hợp nào được áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn?
Theo quy định tại Điều 95 Bộ luật Hình sự 2015 thì Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Tòa án có thể áp dụng các biệp pháp giáo dục tại xã phường thị trấn từ 01 đến 02 năm đối với người dưới 18 tuổi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:
– Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng, trừ trường hợp quy định tại Điều 134 (tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác); Điều 141 (tội hiếp dâm); Điều 171 (tội cướp giật tài sản); Điều 248 (tội sản xuất trái phép chất ma túy); Điều 249 (tội tàng trữ trái phép chất ma túy); Điều 250 (tội vận chuyển trái phép chất ma túy); Điều 251 (tội mua bán trái phép chất ma túy); Điều 252 (tội chiếm đoạt chất ma túy) của Bộ luật này;
– Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý quy định tại khoản 2 Điều 12 của Bộ luật này, trừ trường hợp quy định tại Điều 123 (tội giết người); Điều 134, các khoản 4, 5 và khoản 6 (tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác); Điều 141 (tội hiếp dâm), Điều 142 (tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi); Điều 144 (tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi); Điều 150 (tội mua bán người); Điều 151 (tội mua bán người dưới 16 tuổi); Điều 168 (tội cướp tài sản); Điều 171 (tội cướp giật tài sản); Điều 248 (tội sản xuất trái phép chất ma túy); Điều 249 (tội tàng trữ trái phép chất ma túy); Điều 250 (tội vận chuyển trái phép chất ma túy); Điều 251 (tội mua bán trái phép chất ma túy); Điều 252 (tội chiếm đoạt chất ma túy) của Bộ luật này;
3. Nghĩa vụ chấp hành của người bị áp dụng
Khi được giao cho Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức giám sát, giáo dục thì các đối tượng phải thực hiện các nghĩa vụ sau:
– Chấp hành đầy đủ nghĩa vụ về học tập, lao động.
– Chịu sự giám sát, giáo dục của gia đình, xã phường, thị trấn.
– Không đi khỏi nơi cư trú khi không được phép.
– Tuân thủ pháp luật, nội quy, quy chế của nơi cư trú, học tập, làm việc.
– Trình diện trước cơ quan có thẩm quyền khi được yêu cầu.
– Tham gia các chương trình học tập, dạy nghề do địa phương tổ chức, tham gia lao động với hình thức phù hợp.
Nếu người phải chịu sự giáo dục tại xã, phường, thị trấn hoặc người được đưa vào trường giáo dưỡng đã chấp hành một phần hai thời hạn do Tòa án quyết định có nhiều tiến bộ thì theo đề nghị của ủy ban nhân dân cấp xã được giao trách nhiệm quản lý, giáo dục, cơ quan đã áp dụng biện pháp này có thể quyết định chấm dứt thời hạn giáo dục tại xã, phường, thị trấn.
Điều kiện để được chấm dứt thời hạn giáo dục tại địa phương đối với người chưa thành niên là đã chấp hành được một nửa thời hạn và có nhiều tiến bộ. Tiến bộ ở đây có thể hiểu là tiếp thu sự giáo dục cải tạo, có ý thức tự giặc trong lao động, học tập, có ý thức rèn luyện, có những đọng góp nhất định cho phong trào chung…
Về thủ tục thì phải có ý kiến của ủy ban nhân dân cấp xã được giao trách nhiệm quản lý, giáo dục được giao trách nhiệm giám sát, giáo dục đề nghị xét chấm dứt việc chấp hành biện pháp tư pháp.
Nếu người được giáo dục tại trường giáo dưỡng đã chấp hành một phần hai thời hạn, có nhiều tiến bộ, thì theo đề nghị của trường giáo dưỡng được giao trách nhiệm quản lý, giáo dục, Tòa án có thê quyêt định chấm dứt thời hạn giáo dục tại trường giáo dưỡng (Điều 97 Bộ luật Hình sự 2015).
Đây là những quy định mới, hết sức tiến bộ với mục đích tăng khả năng áp dụng các quy định về miễn trách nhiệm hình sự đối với người dưới mười tám tuổi phạm tội, hạn chế đến mức thấp nhất việc việc phải áp dụng hình phạt và các biện pháp tư pháp đối với người chưa thành niên phạm tội, thể hiện tính nhân đạo cao trong việc xử lý người chưa thành niên phạm tội tạo điều kiện cho họ nhận thức rõ lỗi lầm có cơ hội khắc phục sai phạm nhanh chóng hòa nhập với cộng đồng.
