1. Những loại xe có quyền ưu tiên
Căn cứ Điều 22 Luật giao thông đường bộ năm 2008 quy định về quyền ưu tiên của một số loại xe như sau:
Điều 22. Quyền ưu tiên của một số loại xe
1. Những xe sau đây được quyền ưu tiên đi trước xe khác khi qua đường giao nhau từ bất kỳ hướng nào tới theo thứ tự:
a) Xe chữa cháy đi làm nhiệm vụ
b) Xe quân sự, xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, đoàn xe có xe cảnh sát dẫn đường;
c) Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu;
d) Xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật;
đ) Đoàn xe tang.
2. Xe quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này khi đi làm nhiệm vụ phải có tín hiệu còi, cờ, đèn theo quy định; không bị hạn chế tốc độ; được phép đi vào đường ngược chiều, các đường khác có thể đi được, kể cả khi có tín hiệu đèn đỏ và chỉ phải tuân theo chỉ dẫn của người điều khiển giao thông.
Chính phủ quy định cụ thể tín hiệu của xe được quyền ưu tiên.
3. Khi có tín hiệu của xe được quyền ưu tiên, người tham gia giao thông phải nhanh chóng giảm tốc độ, tránh hoặc dừng lại sát lề đường bên phải để nhường đường. Không được gây cản trở xe được quyền ưu tiên.
Như vậy, theo quy định trên thì có 5 loại xe được ưu tiên đi trước các khi qua đường giao nhau từ bất kỳ hướng nào tới và theo thứ tự sau: xe chữa cháy đi làm nhiệm vụ; xe quân sự, xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, đường có xe cảnh sát dẫn đường; xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu; xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật và đoàn xe tang.
Xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp là một trong những loại xe ưu tiên. Theo đó, xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp được quy định tại khoản 4 Điều 3 Nghị định 109/2009/NĐ-CP về tín hiệu của xe được quyền ưu tiên, theo đó:
– Xe quân sự đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, gồm:
+ Các xe quân sự đi thực hiện nhiệm vụ chỉ huy chữa cháy, chỉ huy cứu hộ, cứu nạn, chỉ huy tác chiến, thông tin làm nhiệm vụ hỏa tốc, chỉ huy đoàn hành quân, xe làm nhiệm vụ kiểm soát quân sự, kiểm tra xe quân sự, bảo vệ đoàn;
+ Xe thực hiện nhiệm vụ bắt, khám xét hoặc thực hiện các hoạt động điều tra, dẫn giải tội phạm, tham gia phòng, chống khủng bố.– Xe Công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, gồm: Các xe đi thực hiện nhiệm vụ bắt, khám xét hoặc tiến hành các hoạt động điều tra, dẫn giải người phạm tội, chống biểu tình, bạo loạn, giải tán đám đông gây rối trật tự công cộng, xe làm nhiệm vụ tuần tra kiểm soát giao thông, chỉ huy tác chiến chống khủng bố, thông tin làm nhiệm vụ hỏa tốc, chỉ huy đoàn hành quân.
– Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu là xe đang chở bệnh nhân cấp cứu hoặc đi đón bệnh nhân cấp cứu.
– Xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp là xe đi thi hành các biện pháp đặc biệt khi có tình trạng đe dọa nghiêm trọng an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội hoặc khi có thảm họa lớn, dịch bệnh nguy hiểm.
2. Xe quân sự và xe công an xe nào được đi trước
Theo Khoản 1 Điều 22 Luật Giao thông đường bộ năm 2008, thứ tự xe ưu tiên được sắp xếp từ cao đến thấp như sau:
(1) Xe chữa cháy.
(2) Xe quân sự, xe công an, đoàn xe có xe cảnh sát dẫn đường.
(3) Xe cứu thương.
(4) Xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh, xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp.
(5) Đoàn xe tang
Vậy có thể hiểu, nếu các loại xe ưu tiên trên xuất hiện cùng một thời điểm và cùng một vị trí thì thứ tự xe ưu tiên sẽ như sau: Các xe ưu tiên thấp hơn sẽ phải nhường quyền cho các xe ưu tiên cao hơn.
Xe có quyền ưu tiên cao nhất trong số đó là xe chữa cháy, sau đó lần lượt là xe quân sự, xe công an, đoàn xe có xe cảnh sát dẫn đường; xe cứu thương; xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh, xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp và xe có quyền ưu tiên thấp nhất là đoàn xe tang.
Như vậy, xe quân sự và xe công an có quyền ưu tiên ngang nhau do pháp luật không quy định xe quân sự và xe công an xe nào được đi trước. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng thứ tự các xe ưu tiên như sau: Cứu Hỏa -> Quân Sự -> Công An -> Cứu Thương. Bởi theo logic, sự an toàn của một đất nước (xe Quân sự) hoặc sự an toàn, ổn định của một tập thể, một khu vực (Công an) được sắp trên sự mất mát, an toàn của một cá nhân (Cứu thương).
3. Mức phạt hành chính hành vi không nhường đường hoặc gây cản trở xe ưu tiên
Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định hành vi không nhường đường hoặc gây cản trở xe được quyền ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên đi làm nhiệm vụ có mức phạt như sau:
– Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô và các loại xe tương tự xe ô tô có hành vi vi phạm (điểm h khoản 5 Điều 5).– Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người điều khiển xe người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy (kể cả xe máy điện), các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy có hành vi vi phạm (điểm đ khoản 4 Điều 6).
– Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người điều khiển máy kéo, xe máy chuyên dùng có hành vi vi phạm (điểm e khoản 4 Điều 7)
