Tín phiếu hiện đang là kênh đầu tư thu hút nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư. Tuy nhiên so với các hình thức đầu tư khác, tín phiếu còn có phần hạn chế hơn. Vậy tín phiếu là gì? Khác trái phiếu như thế nào?
1. Tín phiếu là gì? Có đặc điểm gì? Có mấy loại?
Tín phiếu được hiểu là chứng chỉ ghi nhận khoản nợ ngắn hạn được Chính phủ hay Ngân hàng Nhà nước phát hành. Tín phiếu mang đầy đủ những thông tin xác nhận quyền của chủ nợ, quyền được hưởng lợi tức của chủ nợ cũng như nghĩa vụ của bên phát hành tín phiếu.
Trước đây, tại Quyết định 455/TTg năm 1994 quy định cho phép Ngân hàng Nhà nước được phát hành tín phiếu Ngân hàng Nhà nước, tín phiếu này có thời hạn dưới 01 năm và chỉ được bán cho các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng đang hoạt động tại Việt Nam.
Theo quy định tại Điều 3 Thông tư 16/2019/TT-NHNN quy định tín phiếu Nhà nước là giấy tờ có giá ngắn hạn, được Ngân hàng Nhà nước phát hành nhằm thực hiện chính sách tiền tệ của quốc gia.
Đồng thời, Điều 30 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam năm 2010 quy định Ngân hàng Nhà nước là đại lý Kho bạc Nhà nước trong việc thanh toán tín phiếu kho bạc.
Như vậy, từ các quy định trên, có thể hiểu tín phiếu là một loại giấy tờ có giá ngắn hạn do Chính phủ hay Ngân hàng Nhà nước phát hành, là một trong các hình thức đầu tư hiện nay.
Hình thức đầu tư tín phiếu được xem là an toàn, có tính thanh toán cao và ít rủi ro. Tuy nhiên lại có lợi nhuận thấp, đồng thời chỉ có thời hạn ngắn.
Ngoài ra, tín phiếu cũng được đảm bảo tính an toàn cao bởi được phát hành bởi Nhà nước.
Hiện nay có 02 loại tín phiếu phổ biến là tín phiếu kho bạc và tín phiếu Ngân hàng Nhà nước, đặc điểm của mỗi loại cụ thể như sau:
– Tín phiếu Kho bạc: Căn cứ khoản 13 Điều 3 Luật Quản lý nợ công 2017 thì đây là công cụ nợ được Kho bạc Nhà nước phát hành và có kỳ hạn dưới 52 tuần.
Loại tín phiếu này không có lãi suất cụ thể, được phát hành với giá chiết khấu. Nhà đầu tư có thể mua với giá chiết khấu và nhận lại đúng mệnh giá của tín phiếu khi đến hạn. Tuy nhiên, mức chênh lệch lợi nhuận này thường không cao.
Thường phát hành theo lô thông qua hình thức đấu giá, nhà đầu tư thường là các ngân hàng, tổ chức tài chính và doanh nghiệp.
Tín phiếu Kho bạc có tính thanh khoản cao và dễ thực hiện trao đổi trên thị trường.
– Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước: Căn cứ khoản 1 Điều 3 Thông tư 16/2019/TT-NHNN, tín phiếu Ngân hàng Nhà nước là giấy tờ do Ngân hàng Nhà nước phát hành, có giá ngắn hạn nhằm thực hiện các chính sách về tiền tệ.
Loại tín phiếu này có thời hạn dưới 364 ngày theo hình thức ghi sổ. Thời hạn và lãi suất do Ngân hàng Nhà nước quy định.
Nhà đầu tư được mua với giá thấp và nhận lại đủ mệnh giá, lãi suất là phần chênh lệch mệnh giá.
Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước thường khó để mua bán và trao đổi hơn tín phiếu Kho bạc.
2. Tín phiếu được phát hành để làm gì?
Tín phiếu được phát hành với nhiều mục đích khác nhau, cụ thể:
– Nhằm thắt chặt chính sách tiền tệ quốc gia, điều hoà và luân chuyển đồng tiền bằng cách giảm lượng tiền lưu thông.
– Kích cầu thị trường, kiềm chế sự lạm phát ảnh hưởng đến sự phát triển của quốc gia.
– Huy đồng vốn trong thời gian ngắn, thúc đẩy kinh tế của các tổ chức, doanh nghiệp.
3. Tín phiếu và trái phiếu khác nhau như thế nào?
Tín phiếu và trái phiếu đều được hiểu là giấy tờ chứng nhận nợ, để xác nhận quyền lợi của người mua cũng như nghĩa vụ của người bán, đồng thời đều là một hình thức huy động vốn. Tuy nhiên, hai khái niệm này có những điểm khác nhau như sau:
Tiêu chí | Tín phiếu | Trái phiếu |
Thời hạn | Không quá 01 năm | Trên 01 năm |
Tính thanh khoản | Cao | Thấp hơn tín phiếu |
Rủi ro | Trong điều kiện bình ổn, hệ thống chính trị ổn định thì không có rủi ro | Có |
Lãi suất | Thấp | Cao |
Quyền phát hành | Nhà nước và Ngân hàng Nhà nước | Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước, doanh nghiệp |
Lợi nhuận | Thấp | Cao hơn tín phiếu |
Quyền sở hữu | Ngân hàng và các tổ chức tài chính | Tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân có nhu cầu đầu tư, huy động vốn |
4. Tín phiếu được phát hành dưới hình thức nào?
Căn cứ Điều 6 Thông tư 16/2019/TT-NHNN, tín phiếu được phát hành thông qua 02 phương thức là đấu thầu và bắt buộc, cụ thể:
– Phương thức đấu thầu: Việc phát hành tín phiếu được thực hiện theo quy định Nhà nước thông qua nghiệp vụ thị trường mở.
Theo đó, thông tin phát hành tín phiếu được chuyển đến các thành viên đấu thầu thông qua Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước để thực hiện đăng ký đấu thầu. Bên trúng đấu thầu sẽ được thông báo và được nhận tín phiếu thông qua nghiệp vụ ghi sổ.
– Phương thức bắt buộc: Nghĩa là bắt buộc tổ chức đó phải mua tín phiếu theo quyết định của Ngân hàng Nhà nước. Tùy theo tình hình thị trường, chính sách tiền tệ vào từng thời kỳ, Ngân hàng Nhà nước sẽ quyết định việc tổ chức đó phải mua số lượng tín phiếu và với lãi suất bao nhiêu.
5. Tín phiếu có phải chứng khoán không?
Tín phiếu cũng được xem là chứng khoán. Theo khoản 3 Điều 2 Luật Chứng khoán 2019, trái phiếu là một loại chứng khoán. Dựa trên những đặc điểm nêu trên của tín phiếu, cụ thể là tín phiếu kho bạc, có thể hiểu rằng tín phiếu kho bạc là một loại trái phiếu chứng khoán chiết khấu.
Bởi lẽ, tín phiếu kho bạc không được nhà phát hành trả lãi nhưng được bán với mức chiết khấu thấp hơn mệnh giá của nó. Khi đến thời hạn, nhà đầu tư sẽ được nhận lại đủ mệnh giá và phần chênh lệch đó sẽ là lãi của họ.
