[Tổng hợp] Đề thi môn Luật Môi trường

Dưới đây là một số Đề thi môn Luật Môi trường do LawFirm.Vn tổng hợp xin chia sẻ để các bạn tham khảo, ôn tập.

1. Đề thi môn Luật Môi trường số 01

Tự luận

1 – Anh chị hãy xác định ý nghĩa của sự khác biệt giữa định nghĩa môi trường theo nghĩa rộng và theo Luật Bảo vệ Môi trường trong việc xác định đối tượng điều chỉnh của luật môi trường. Phân biệt Luật môi trường và Luật Bảo vệ môi trường. (3 điểm)

2 – Trình bày và phân tích các căn cứ cắt giảm và đi đến loại bỏ hoàn toàn việc sản xuất và tiêu thụ các chất ODS trong Nghị định Montreal. (3 điểm)

Nhận định

Những nhận định sau đây đúng hay sai? Giải thích tại sao? (4 điểm)

1 – Tổ chức, cá nhân ở Việt Nam không được phép gây nuôi các giống loài hoang dã nguy cấp, quý hiếm được quy định trong các Phụ lục của Công ước CITES.

2 – Bồi thường thiệt hại do ô nhiễm môi trường gây ra là một hình thức trả tiền theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền.

3 – Mọi trường hợp khai thác, sử dụng tài nguyên nước với quy mô nhỏ cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không phải đăng ký, không phải xin phép.

4 – Mọi tiêu chuẩn môi trường đều mang tính bắt buộc áp dụng./.

2. Đề thi môn Luật Môi trường số 02

Lý thuyết

Anh chị hãy cho ví dụ và phân tích các ví dụ để thấy rõ luật môi trường thể hiện các nguyên tắc sau:

1 – Nguyên tắc Nhà nước ghi nhận và đảm bảo quyền con người được sống trong một môi trường trong lành.

2 – Nguyên tắc phòng ngừa

3 – Nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền

4 – Nguyên tắc phát triển bền vững.

Nhận định

Nhận định sau đúng hay sai và giải thích tại sao? (4 điểm)

1 – UNESSCO là cơ quan có thẩm quyền ghi nhận một tài sản đề cử vào danh sách di sản thế giới.

2 – Di vật có thể được công nhận là di tích lịch sử văn hóa.

3 – Tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện hành nghề thăm dò khoáng sản sẽ không được cấp giấy phép thăm dò khoáng sản.

4 – Bộ Văn hóa – Thông tin là cơ quan có thẩm quyền chuyên môn trong việc quản lý di sản văn hóa.

Bài tập

Doanh nghiệp A chuyên sản xuất, nhập khẩu ác quy để cung ứng cho thị trường trong nước. Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp có nhu cầu nhập khẩu nhựa phế liệu để làm nguyên liệu sản xuất. Hoạt động của doanh nghiệp có phát sinh chất thải nguy hại. (2 điểm)

Hỏi:

1 – Doanh nghiệp này có trách nhiệm phải thu hồi lại lượng ác quy đã cung ứng ra thị trường không? Tại sao? (1 điểm)

2 – Doanh nghiệp này có bắt buộc phải có giấy phép quản lý chất thải nguy hại không? (0,5 điểm)

3 – Doanh nghiệp có được nhập khẩu nhựa phế liệu để làm nguyên liệu sản xuất hay không? (0,5 điểm)./.

3. Đề thi môn Luật Môi trường số 03

Lý thuyết

Anh chị hãy phân tích nghĩa vụ của quốc gia và căn cứ giảm và loại bỏ hoàn toàn việc sản xuất và tiêu thụ các chất ODS theo Nghị định thư Montreal 1987. (3 điểm)

Nhận định

Nhận định sau đúng hay sai và giải thích tại sao? (4 điểm)

1 – Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định mở rừng đồng thời là cơ quan có thẩm quyền cấp phép khai thác và đóng cửa rừng trong khu rừng sản xuất là rừng trồng.

2 – Bồi thường thiệt hại do ô nhiễm môi trường gây ra là một hình thức trả tiền theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền.

3 – Mọi dự án đầu tư phải thực hiện thủ tục ĐTM.

4 – Doanh nghiệp được phép nhập khẩu phế liệu để sản xuất kinh doanh.

Bài tập

Doanh nghiệp A triển khai thực hiện dự án khai thác khoáng sản rắn có khối lượng mỏ (bao gồm khoáng sản và đất đá thải) từ 50.000m3/năm trở lên tại địa bàn thuộc ranh giới quản lý của tỉnh X và Y. (3 điểm)

Hỏi:

1 – Doanh nghiệp A sẽ phải thực hiện những nghĩa vụ cơ bản nào về môi trường? (1 điểm)

2 – Trong những nghĩa vụ tài chính mà doanh nghiệp phải thực hiện, nghĩa vụ nào được xem là tiền phải trả theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền? Tại sao? (1 điểm)

3 – Dự án này do ai chịu trách nhiệm ĐTM? Vì sao? (1 điểm)./.

4. Đề thi môn Luật Môi trường số 04

Lý thuyết

1 – Phân biệt quy hoạch bảo vệ môi trường với kế hoạch bảo vệ môi trường. (3 điểm)

2 – Nêu và phân biệt các loại giấy phép về tài nguyên nước theo quy định của pháp luật. (2 điểm)

Nhận định

Nhận định sau đúng hay sai và giải thích tại sao? (3 điểm)

1 – Hình ảnh có thể được dùng làm dữ liệu, chứng cứ để xác định thiệt hại đối với môi trường.

2 – Bồi thường thiệt hại do ô nhiễm môi trường gây ra là một hình thức trả tiền theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền.

3 – Doanh nghiệp được phép nhập khẩu phế liệu để sản xuất kinh doanh nếu phế liệu thuộc danh mục được phép nhập khẩu.

Bài tập

Doanh nghiệp A có nhu cầu xây dựng nhà máy thủy điện với công suất 300MW và dung tích hồ chứa là 100.000.000m3 nước. (2 điểm)

Anh chị hãy cho biết:

1 – Doanh nghiệp A có phải lập báo cáo ĐTM hay không? Tại sao? (0,5 điểm)

2 – Nếu phải lập, Doanh nghiệp A muốn tự mình lập báo cáo ĐTM có được không? Tại sao? (0,5 điểm)

3 – Nếu tự lập, doanh nghiệp A phải tiến hành các bước như thế nào để báo cáo ĐTM được phê duyệt? (1 điểm)./.

5. Đề thi môn Luật Môi trường số 05

Nhận định

Các nhận định sau đây đúng hay sai? Giải thích tại sao? Nêu căn cứ pháp lý? (8 điểm)

1 – Chủ nguồn thải chất thải nguy hại phải quản lý chất thải nguy hại.

2 – Mọi trường hợp khai thác tài nguyên đều phải có giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

3 – Mọi tranh chấp về môi trường trên lãnh thổ Việt Nam mà một bên là tổ chức nước ngoài đều được giải quyết theo Điều ước quốc tế mà CHXHCN Việt Nam là thành viên.

4 – Di sản văn hóa phi vật thể không phải là yếu tố cấu thành môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

5 – Các quốc gia thành viên Nghị định thư Montreal 1987 đều có thời hạn cắt giảm và đi đến loại bỏ hoàn toàn việc sản xuất và tiêu thụ các chất ODS giống nhau.

Bài tập

A dự định xây dựng một nhà máy luyện kim tại xã X. A sẽ tiến hành khai thác quặng và nhập khẩu một số phế liệu để làm nguyên liệu sản xuất. Ngoài ra, dự kiến trong quá trình hoạt động sẽ khai thác nước ngầm tại địa phương. (2 điểm)

Hỏi:

Hãy xác định nghĩa vụ pháp lý cơ bản mà A phải thực hiện theo quy định của pháp luật môi trường Việt Nam?./.

6. Đề thi môn Luật Môi trường số 06

Lý thuyết

Phân tích cơ chế phát triển sạch theo Nghị định thư Kyoto? Cho biết những lợi ích và thách thức cho Việt Nam khi tham gia cơ chế phát triển sạch? (2 điểm)

Nhận định

Các nhận định sau đây đúng hay sai? Giải thích tại sao? Nêu căn cứ pháp lý? (4 điểm)

1 – Thuế môi trường là một hình thức trả tiền theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền.

2 – Chủ dự án thuộc đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường có quyền đề nghị lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường.

3 – Tổ chức, cá nhân thăm dò, khai thác nước dưới đất phải có giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

4 – Mọi tàu cá phải được đăng kiểm để tham gia hoạt động thủy sản.

Bài tập

Tháng 3/2014, Công ty cổ phần S bị lực lượng cảnh sát môi trường, Công an tỉnh A bắt quả tang về hành vi xả thải ra rạch Bà Chèo. Qua kết quả điều tra, Trưởng phòng cảnh sát môi trường kết luận: công ty cổ phần dịch vụ S đã không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án theo quy định; xử lý chất thải nguy hại vượt quá khối lượng quy định trong giấy phép quản lý chất thải nguy hại; xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải 2,5 lần với lượng nước thải là 9000m3/ngày (24 giờ). Hỏi:

a – Công ty S đã có những hành vi vi phạm hành chính nào trong lĩnh vực bảo vệ môi trường?

b – Anh chị hãy cho biết hướng giải quyết, hình thức, mức xử phạt và biện pháp khắc phục đối với từng hành vi vi phạm trên.

C – Ai có thẩm quyền xử phạt công ty S? Tại sao?./.

7. Đề thi môn Luật Môi trường số 07

Lý thuyết

Phân biệt quy chế về buôn bán mẫu vật của những loại thuộc phụ lục I và phụ lục II Công ước quốc tế về buôn bán các loại động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Nhận định

Các nhận định sau đây đúng hay sai? Giải thích tại sao? Nêu căn cứ pháp lý? (4 điểm)

1 – Báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt là một điều kiện bắt buộc để được cấp giấy phép xử lý chất thải nguy hại.

2 – Nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là nghĩa vụ của mọi chủ thể hoạt động khoáng sản.

3 – Yêu cầu trọng tài giải quyết là một hình thức giải quyết bồi thường thiệt hại đối với môi trường.

4 – Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức thẩm định dự thảo và công bố tiêu chuẩn quốc gia về môi trường.

Bài tập

Dự án xây dựng cảng hàng không quốc tế (dự án A) tại LT, tỉnh ĐN phù hợp quy hoạch phát triển kết cấu hạ tầng giao thông hàng không đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Dự án A có công suất thiết kế 100 triệu hành khách và 5 triệu tấn hàng hóa/năm sau khi hoàn tất ba giai đoạn văn năm 2050. Dự án được trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư. Hỏi:

1 – Dự án A có phải là đối tượng phải đánh giá môi trường không? Tại sao?

2 – Dự án A có phải là đối tượng phải báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi trường không? Tại sao?

3 – Xác định trách nhiệm tổ chức thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường?

4 – Sau khi được phê duyệt, chủ dự án đề nghị lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường. Cho biết chủ dự án cần phải đáp ứng những điều kiện gì để lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường? Tại sao?

5 – Giả sử sau khi được phê duyệt, chủ dự án không thực hiện chương trình quan trắc, giám sát môi trường theo quy định. Hãy cho biết hành vi đó có vi phạm pháp luật không? Ai có thẩm quyền ra quyết định xử phạt?./.

8. Đề thi môn Luật Môi trường số 08

Lý thuyết

Nêu và phân tích các biện pháp bảo vệ môi trường. Theo em, hiện nay, biện pháp nào có thể được thực hiện có hiệu quả ở Việt Nam? (3 điểm)

Nhận định

Các nhận định sau đây đúng hay sai? Giải thích tại sao? Nêu căn cứ pháp lý? (4 điểm)

1 – Chất chất ODS là những chất được cắt giảm theo công ước khung về biến đổi khí hậu 1992.

2 – Tổ chức phải đáp ứng điều kiện được cấp phép thăm dò khoáng sản thì mới được cấp giấy phép thăm dò khoáng sản.

3 – Thẩm quyền tổ chức xác nhận kế hoạch bảo vệ môi trường thuộc về UBND các cấp.

4 – Di chỉ khảo cổ là một loại di tích lịch sử.

Bài tập

Công ty cổ phần ô tô AP (gọi tắt là Công ty) là một doanh nghiệp chuyên sản xuất, sửa chữa, lắp ráp ô tô có trụ sở tại tỉnh QN. Do muốn mở rộng quy mô kinh doanh nên Công ty muốn mở một dự án đầu tư xây dựng một cơ sở sản xuất, sửa chữa, lắp ráp ô tô tại Quận TP, thành phố H nhằm sản xuất và phân phối ô tô cho các đại lý ở thành phố H và các tỉnh lân cận. Do không am hiểu pháp luật môi trường nên Công ty muốn nhờ tư vấn một số vấn đề có liên quan.  (3 điểm)

Cụ thể như sau

1 – Công ty có phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường không? Vì sao?

2 – Giả sử sau khi được cấp phép hoạt động, trong quá trình sản xuất công ty có phát sinh một lượng lớn chất thải nguy hại nhưng Công ty chưa biết phải xử lý như thế nào cho phù hợp với quy định của pháp luật. Cho biết Công ty sẽ phải thực hiện yêu cầu nào theo quy định của pháp luật môi trường? Công ty có thể làm gì để giải quyết khối lượng chất thải nguy hại phát sinh nêu trên, biết rằng hiện tại Công ty không có Giấy phép xử lý chất thải nguy hại?

3 – Giả sử trong quá trình sản xuất, Công ty muốn nhập khẩu một số ô tô cũ từ Nhật Bản về Việt Nam để tháo dỡ lấy phụ kiện tái sử dụng thì có được không? Vì sao?

4 – Công ty muốn nhập khẩu một số lượng lớn phế liệu sắt thép từ các ô tô đã nghiền, ép ở Nhật Bản về Việt Nam để sử dụng làm nguyên liệu sản xuất ô tô thì có được không? Vì sao?

5 – Cho biết với các hành vi nêu trên, Công ty sẽ phải thực hiện những nghĩa vụ tài chính nào về môi trường?./.

9. Đề thi môn Luật Môi trường số 09

Lý thuyết

Anh chị hãy so sánh các quy định chủ yếu về công nhận di sản theo Luật Di sản văn hóa và Công ước Heritage 1972? (2 điểm)

Bài tập

Doanh nghiệp A triển khai thực hiện dự án khai thác khoáng sản rắn có khối lượng mỏ (bao gồm khoáng sản và đất đá thải) từ 50.000 m3 nguyên khai/năm trở lên tại địa bàn thuộc ranh giới quản lý của tỉnh X và Y.

Hỏi:

1 – Dự án này có phải ĐTM không? Tại sao?

2 – Nêu ít nhất 2 nghĩa vụ cơ bản về môi trường doanh nghiệp A sẽ phải thực hiện. Trong những nghĩa vụ doanh nghiệp A phải thực hiện, nghĩa vụ nào được xem là tiền phải trả theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền? Vì sao?

3 – Trong trường hợp dự án này phải ĐTM, cơ quan nào chịu trách nhiệm ĐTM? Vì sao?

Nhận định

Những nhận định sau đây đúng hay sai? Giải thích tại sao?

1 – Các dự án đầu tư không thuộc đối tượng phải lập kế hoạch bảo vệ môi trường.

2 – Bộ Công thương là cơ quan có thẩm quyền ban hành danh mục phế liệu được phép nhập khẩu.

3 – Hoạt động khai thác dầu lửa và khí đốt thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Khoáng sản.

4 – Tổ chức, cá nhân bỏ vốn trồng rừng có quyền sở hữu đối với động vật rừng hoang dã sinh sống trong những khu rừng do mình bỏ vốn gây trồng.

5 – Các tranh chấp về bồi thường thiệt hại do ô nhiễm môi trường xảy ra trên lãnh thổ Việt Nam được các bên thỏa thuận giải quyết theo Luật Bảo vệ môi trường./.

10. Đề thi môn Luật Môi trường số 10

Lý thuyết

Trong những trường hợp sau, trường hợp nào được xem và trường hợp nào không được xem là tiền phải trả cho hành vi gây ô nhiễm theo nguyên tắc Người gây ô nhiễm phải trả tiền (PPP)? Giải thích tại sao? (3 điểm)

1 – Thuế bảo vệ môi trường

2 – Phí bảo vệ môi trường đối với nước thải

3 – Phạt vi phạm hành chính về môi trường

4 – Thuế tài nguyên

5 – Tiền cấp quyền khai thác khoáng sản

6 – Lệ phí cấp giấy phép khai thác khoáng sản

Nhận định

Nhận định sau đây đúng hay sai và giải thích tại sao? (3 điểm)

1 – Các báo cáo ĐTM của các dự án đầu tư đều có thể được thẩm định thông qua hội đồng thẩm định hoặc tổ chức lấy ý kiến bằng văn bản.

2 – Sau khi thẩm định hồ sơ đề cử của một tài sản, Ủy ban di sản thế giới sẽ ra quyết định đưa hoặc không đưa một di sản đề cử vào danh sách di sản thế giới.

3 – Quy chuẩn kỹ thuật môi trường do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành.

Bài tập

Tháng 12 năm 2014, Công ty A có nhu cầu xây dựng cơ sở đóng mới, sửa chữa, lắp ráp đầu máy toa xe với công suất 90 phương tiện/năm. Vào thời điểm đấy Công ty A không tiến hành lập báo cáo đánh giá tác động môi trường cho dự án.

Đến tháng 5 năm 2016, cơ quan có thẩm quyền kiểm tra phát hiện sai phạm trong xả thải, không lập báo cáo ĐTM nên yêu cầu công ty phải lập báo cáo ĐTM cho dự án trên và nộp cho cơ quan có thẩm quyền trong thời hạn 3 tháng.

Đồng thời ra quyết định xử phạt VPHC với số tiền là 180 triệu đồng. Hành vi vi phạm xả thải vượt quá QCKT 1.5 lần với lượng nước 700m3 nước/ngày. Tháng 9 năm 2016, Công ty có nguồn nhập hàng là tàu trọng tải dưới 1000 DWT và xe ô tô đã qua sử dụng về tháo dỡ nên có nhu cầu xây dựng cơ sở sửa chữa, đóng mới và phá dỡ tàu. (4 điểm)

Hỏi:

1 – Nhận xét yêu cầu và quyết định xử lý của CQNN có thẩm quyền?

2 – Công ty có được nhập khẩu tàu, xe ô tô về Việt Nam tháo dỡ không? Tại sao?

3 – Giả sử các dự án được thực hiện thì Công ty A có phải báo cáo công trình BVMT không?

4 – Công ty phải lập báo cáo ĐTM cho các dự án trên không? Tại sao?./.

11. Đề thi môn Luật Môi trường số 11

Lý thuyết

Phân tích các căn cứ cắt giảm và loại bỏ hoàn toàn việc sản xuất và tiêu thụ các chất ODS theo Nghị định thư Montreal? (2 điểm)

Nhận định

Các nhận định sau đây đúng hay sai? Tại sao? (4 điểm)

1 – Tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu cần phải thực hiện ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu theo quy định.

2 – Bộ Tài nguyên và môi trường có thẩm quyền tổ chức thẩm định đối với tất cả các dự án đầu tư thuộc đối tượng phải đánh giá tác động môi trường.

3 – Chủ rừng là người Việt Nam định cư ở nước ngoài được Nhà nước cho thuê rừng sản xuất là rừng trồng trả tiền hàng năm không có quyền để thừa kế.

4 – Mọi trường hợp khai thác, sử dụng tài nguyên nước với quy mô nhỏ cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không phải đăng ký, không phải xin phép.

Bài tập

Ông A dự định đầu tư dự án xây dựng cơ sở tái chế, xử lý chất thải rắn thông thường công suất 500 tấn/ngày – đêm tại tỉnh H. Theo kế hoạch, ông A nhập khẩu dây chuyền công nghệ từ nước ngoài và khai thác nước ngầm để phục vụ cho hoạt động của cơ sở. Ngày 12/10/2014, báo cáo đánh giá tác động môi trường về dự án trên được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Tuy nhiên, do gặp một số vấn đề khó khăn về tài chính nên đến tháng 10/2015, ông A thay đổi địa điểm triển khai dự án tại tỉnh K. Hỏi:

1 – Dự án trên có thuộc đối tượng phải ĐTM không? Tại sao?

2 – Cơ quan nào có thẩm quyền tổ chức thẩm định và phê duyệt ĐTM? Tại sao?

3 – Những nghĩa vụ tài chính nào ông A phải thực hiện theo quy định của pháp luật môi trường?./.

12. Đề thi môn Luật Môi trường số 12

Bài tập

Dự án xây dựng cảng hàng không quốc tế (dự án A) tại LT, tỉnh ĐN phù hợp quy hoạch phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Dự án A có công suất thiết kế 100 triệu hành khách và 5 triệu tấn hàng hóa/năm sau khi hoàn tất ba giai đoạn vào năm 2050. Dự án được trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư.  (4 điểm)

Hỏi:

1 – Dự án A có phải là đối tượng phải đánh giá tác động môi trường không? Tại sao? (1 điểm)

2 – Xác định trách nhiệm tổ chức thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường. (1 điểm)

3 – Sau khi được phê duyệt, chủ dự án đề nghị lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường. Cho biết chủ dự án cần phải đáp ứng những điều kiện gì để lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường? Tại sao? (1 điểm)

4 – Giả sử sau khi được phê duyệt, chủ dự án không thực hiện chương trình quan trắc, giám sát môi trường theo quy định. Hãy cho biết hành vi đó có vi phạm pháp luật không? Ai có thẩm quyền ra quyết định xử phạt? (1 điểm)

Nhận định

Những nhận định sau đây đúng hay sai? Giải thích tại sao?

1 – Phí bảo vệ môi trường là hình thức thực hiện nguyên tắc người gây ô nhiếm phải trả tiền.

2 – Những quan hệ phát sinh trong việc kiểm soát ô nhiễm không khí không là đối tượng điều chỉnh của luật môi trường.

3 – Các nguồn tài nguyên thiên nhiên không có hình thức sở hữu tư nhân.

4 – Bộ công thương là cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền chuyên môn đối với nước nóng và nước khoáng thiên nhiên.

5 – Theo quy định của Luật Di sản văn hóa, di tích đã được công nhận thì công nhận vĩnh viễn.

6 – Các quốc gia có nghĩa vụ cắt giảm khí nhà kính đều có chỉ tiêu cắt giảm giống nhau./.

13. Đề thi môn Luật Môi trường số 13

Lý thuyết

Trình bày tóm tắt nội dung bảo vệ rừng? Phân tích trách nhiệm của chủ rừng trong bảo vệ rừng? (2 điểm)

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (5 điểm)

1 – Thay đổi chủ dự án là một trong những trường hợp phải lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường.

2 – Luật Khoáng sản quy định không tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản ở khu vực đã có kết quả thăm dò khoáng sản.

3 – Tổ chức, cá nhân xả nước thải vào nguồn nước phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép.

4 – Nghị định thư Kyoto không có hiệu lực trong trường hợp Đức, Nhật, Ý không phê chuẩn.

5 – Di vật, cổ vật thuộc các hình thức sở hữu đều được trao đổi, tặng cho ở trương nước.

Bài tập

Thanh tra Sở Tài nguyên và môi trường lập biên bản vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Thông tin truyền thông P (Công ty) về hành vi gây tiếng ồn bên ngoài nhà hàng N thuộc Công ty. Tại thời điểm kiểm tra, lúc 21 giờ 45 phút, kết quả đo đạc tiếng ồn do Trung tâm quan trắc môi trường thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường đo là 64 dBA, đã vượt 9 dBA so với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 26:2010/BTNMT về độ ồn cho phép trong khu dân cư từ 21 giờ đến 6 giờ là 55 dBA. Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và môi trường ra quyết định xử phạt công ty 25 triệu đồng và hình thức phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động gây ô nhiễm tiếng từ 03 tháng đến 06 tháng.

Hãy cho biết:

1 – Cơ sở pháp lý xác định hành vi vi phạm của Công ty?

2 – Nhận định về thẩm quyền ra quyết định xử phạt của Chánh thanh tra? Tại sao?

3 – Nhận định về hình thức xử phạt Công ty? Tại sao?./.

14. Đề thi môn Luật Môi trường số 14

Lý thuyết

Phân tích các phương thức cắt giảm khí nhà kính theo Nghị định thư Kyoto? (2 điểm)

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (5 điểm)

1 – Mức độ nguy hiểm của các chất phá hủy tầng ozon (ODS) là căn cứ duy nhất để cắt giảm và loại bỏ việc sản xuất và tiêu thụ các chất ODS.

2 – Sự cố môi trường chỉ xảy ra là do hành vi gây ô nhiễm của con người thực hiện.

3 – Tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên nước phải nộp tiền cấp quyền khai thác.
4 – Kiểm soát ô nhiễm môi trường là việc thực hiện khắc phục hậu quả xấu đã xảy ra cho môi trường.

5 – Di vật, cổ vật thuộc sở hữu của tổ chức chính trị – xã hội không được mua bán, tặng cho.

Bài tập

Công ty cổ phần hóa chất D có ngành nghề kinh doanh là sản xuất hóa chất cơ bản. Ngày 11/8/2017, Thanh tra Sở Tài nguyên và môi trường tiến hành thanh tra công ty vận hành dây chuyền sản xuất phụ gia mono amino photphat (MAP). Công ty không có báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt. Thanh tra viên tiến hành lập biên bản và ra quyết định xử phạt đối với hành vi của Công ty. Công ty đã phải chấp hành hình phạt chính là phạt tiền 450 triệu đồng và đình chỉ hoạt động dây chuyền sản xuất phụ gia MAP trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày trao quyết định xử phạt cho Công ty.

Hãy cho biết

1 – Cơ sở pháp lý xác định hành vi vi phạm của Công ty?

2 – Nhận định về thẩm quyền xử phạt? Tại sao?

3 – Nhận định về mức tiến phạt và hình thức xử phạt bổ sung? Tại sao?./.

15. Đề thi môn Luật Môi trường số 15

Lý thuyết

Phân tích khái niệm “ô nhiễm” trong nguyên tắc “Người gây ô nhiễm phải trả tiền” và khái niệm “ô nhiễm” quy định tại khoản 8 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2014? (2 điểm)

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (5 điểm)

1 – Chủ đầu tư dự án có 100% vốn nước ngoài được lựa chọn giữa việc thực hiện đánh giá môi trường chiến lượng và đánh giá tác động môi trường.

2 – Giấy phép khai thác tận thu khoáng sản có thời hạn không quá 3 năm, kể cả thời gian gia hạn giấy phép.

3 – Di vật, cổ vật thuộc các hình thức sở hữu đều được trao đổi, tặng cho ở trong nước.

4 – Buộc khôi phục lại tình trạng môi trường đã bị ô nhiễm do vi phạm hành chính gây ra là hình thức xử phạt bổ sung.

5 – Tổ chức, cá nhân khai thác nước dưới đất phục vụ sản xuất phi nông nghiệp không phải nộp tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước.

Bài tập

Dự án xây dựng nhà máy sản xuất nước tinh khiết đóng chai có công suất 2.300 m3 nước/ năm. Chủ đầu tư dự định nhập khẩu dây chuyền đóng chai đã qua sử dụng và khai thác nước mặt cho hoạt động của nhà máy. Dự kiến hoạt động của nhà máy khi vận hành không phát sinh chất thải nguy hại, nhưng có thể gây tiếng ồn cho khu vực dân cư xung quanh nhà máy. Hãy xác định:

1 – Dự án có thuộc đối tượng đánh giá tác động môi trường không? Tại sao?

2 – Thẩm quyền tổ chức thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường?

3 – Những nghĩa vụ của chủ đầu tư theo quy định pháp luật môi trường?./.

16. Đề thi môn Luật Môi trường số 16

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (5 điểm)

1 – Bộ Tài nguyên và môi trường là cơ quan quản lý chuyên ngành đối với tất cả các yếu tố cấu thành môi trường.

2 – Vịnh Hạ Long là di sản văn hóa theo Luật Di sản văn hóa và Công ước Heritage.

3 – Pháp luật hiện hành cấm nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng vào Việt Nam để phá dỡ.

4 – Mọi mẫu vật của các giống loài thuộc Phụ lục I của Công ước Cites đều không được buôn bán vào mục đích thương mại.

5 – Thời hạn cắt giảm và loại bỏ hoàn toàn việc sản xuất và tiêu thụ của các chất ODS là giống nhau.

Bài tập

Năm 2016, Công ty A được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư dự án khu công nghiệp có quy mô sử dụng đất là 200 ha. Hỏi:

1 – Dự án trên có thuộc đối tượng phải ĐTM hay không? Tại sao?

2 – Nếu thuộc đối tượng phải ĐTM thì cơ quan nào có thẩm quyền phê duyệt báo cáo ĐTM của dự án? Tại sao?

3 – Dự án trên có thuộc đối tượng phải báo cáo kết quả thực hiện công trình bảo vệ môi trường không? Tại sao?

4 – Dự án trên có thuộc đối tượng phải xác nhận hệ thống quản lý môi trường không? Tại sao?

5 – Dự án trên có thuộc đối tượng được ưu đãi, hỗ trợ hoạt động bảo vệ môi trường không? Tại sao?./.

16. Đề thi môn Luật Môi trường số 16

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (6 điểm)

1 – Mọi tiêu chuẩn môi trường khi được viện dẫn trong VBQPPL thì đều bắt buộc áp dụng.

2 – Tất cả bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải phải được quản lý theo quy định về quản lý chất thải rắn.

3 – Tổ chức kinh tế được Nhà nước giao rừng sản xuất là rừng giống không thu tiền sử dụng rừng không được bán sản phẩm rừng giống.

4 – Tổ chức, cá nhân thăm dò, khai thác nước dưới đất phải có giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

5 – Tổ chức, cá nhân chỉ cần đáp ứng điều kiện vốn chủ sở hữu ít nhất 30% thì được phép chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản.

6 – Nghị định thư Montreal ghi nhận biện pháp phòng ngừa nhằm kiểm soát sự phát thải một số chất Cloruafloruacacbon.

Bài tập

Lĩnh vực hoạt động của Công ty TNHH Apatit VN là tuyển quặng apatit tại nhà máy. Ngày 06/03/2018, Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và môi trường lập biên bản vì đã thực hiện hành vi vi phạm hành chính để xảy ra sự cố môi trường và quyết định xử phạt công ty 350.000.000 đồng (Ba trăm năm mươi triệu đồng). Ngoài ra, công ty phải thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả là bồi thường thiệt hại, kê khai và nộp phí bảo vệ môi trường đối với lượng nước thải công nghiệp chảy tràn ra ngoài môi trường do sự cố gây ra theo quy định.

Hãy xác định:

1 – Nhà máy tuyển quặng apatit trong giai đoạn xây dựng dự án có thuộc đối tượng đánh giá tác động môi trường không? Tại sao?

2 – Xác định cơ sở pháp lý xử phạt hành vi vi phạm của Công ty?

3 – Nhận định về thẩm quyền xử phạt đối với hành vi của Công ty?

4 – Nhận định về hình phạt chính và biện pháp khắc phục hậu quả?./.

17. Đề thi môn Luật Môi trường số 17

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (6 điểm)

1 – Pháp luật cấm nhập khẩu tất cả các loại máy móc, thiết bị, phương tiện giao thông vận tải đã qua sử dụng để phá dỡ.

2 – Tổ chức kinh tế được Nhà nước giao rừng phòng hộ được phép khai thác lâm sản.

3 – Mọi trường hợp khai thác thủy sản đều bắt buộc phải có giấy phép khai thác thủy sản.

4 – Mọi trường hợp khai thác tài nguy nước đều phải nộp tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước.

5 – Chỉ có Tòa án là cơ quan có thẩm quyền ra quyết định buộc bồi thường thiệt hại về môi trường.

6 – Tất cả các di sản thế giới của Việt Nam đã được công nhận theo Công ước Heritage đều là di sản văn hóa theo Luật Di sản văn hóa.

Bài tập

Công ty A dự định thực hiện dự án khai thác nước khoáng thiên nhiên để sản xuất nước đóng chai với công suất khai thác 300m2 nước/ngày-đêm trên địa bàn tỉnh X. Anh chị hãy tư vấn cho Công ty A những vấn đề sau:

1 – Cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép khai thác nước khoáng thiên nhiên cho Công ty A là cơ quan nào?

2 – Công ty A có phải tiến hành ĐTM cho dự án này không? Nếu có thì Công ty A có thể tự lập báo cáo ĐTM hay không? Vì sao?

3 – Cơ quan có thẩm quyền tổ chức thẩm định và phê duyệt báo cáo ĐTM của dự án này là cơ quan nào?

4 – Xác định nghĩa vụ tài chính của Công ty A theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền./.

18. Đề thi môn Luật Môi trường số 18

Lý thuyết

Anh chị hãy phân tích 2 yêu cầu của nguyên tắc phát triển bền vững. Cho ví dụ về sự thể hiện của các yêu cầu này trong các quy định pháp luật về môi trường.

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (6 điểm)

1 – Di tích được xếp hạng thì công nhận vĩnh viễn.

2 – Mọi hoạt động xử lý chất thải nguy hại đều bắt buộc phải có giấy phép xử lý chất thải nguy hại.

3 – Mọi trường hợp khai thác khoáng sản đều phải thăm dò trước khi tiến hành khai thác.

4 – Các quốc gia công nghiệp phát triển đều có nghĩa vụ cắt giảm khí nhà kính theo chỉ tiêu giống nhau.

Bài tập

Để triển khai đự án nhà máy sản xuất bia, nước giải khát có công suất từ 50.000.000 lít sản phẩm/năm, ông Nguyễn Văn A dự định tiến hành một số hoạt động sau: (i) Khai thác nước dưới đất công suất 250.000 m3 nước/ngày-đêm; (ii) Xây dựng khu vực xử lý chất thải tập trung bao gồm chất thải thông thường và chất thải nguy hại. (3 điểm)

Hỏi:

1 – Ông A có bắt buộc phải đánh giá tác động môi trường không? Tại sao

2 – Cho biết các loại giấy phép quy định theo pháp luật môi trường mà ông A phải có để nhà máy được hoạt động? Tại sao?

3 – Cho biết những hình thức trả tiền theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền trong tình huống trên? Tại sao?./.

19. Đề thi môn Luật Môi trường số 19

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (5 điểm)

1 – Thay đổi chủ dự án là một trong những trường hợp phải lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường.

2 – Luật Khoáng sản quy định không tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản ở khu vực đã có kết quả thăm dò khoáng sản.

3 – Tổ chức, cá nhân xả nước thải vào nguồn nước phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép.

4 – Nghị định thư Montreal và Nghị định thư Kyoto đều quy định cắt giảm phát thải khí CFC.

5 – Thuế tài nguyên và quỹ bảo vệ môi trường là các hình thức phải trả tiền theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền.

Bài tập

Tháng 8/2017, Công ty cổ phần truyền thông P tiến hành dự án xây dựng nhà hàng N kinh doanh dịch vụ ăn uống và karaoke có diện tích 1000 m2. Ngày 20/02/2019, Thanh tra Sở Tài nguyên và môi trường lập biên bản vi phạm hành chính đối với Công ty về hành vi gây tiếng ồn bên ngoài nhà hàng N. Tại thời điểm kiểm tra, lúc 21 giờ 45 phút, kết quả đo đạc tiếng ồn do Trung tâm quan trắc môi trường thuộc Sở Tài nguyên và môi trường đo là 64 dBA, đã vượt 9 dBA so với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 26:2010/BTNMT về độ ồn cho phép trong khu dân cư từ 21 giờ đến 6 giờ là 55 dBA.

Chánh thanh tra Sở tài nguyên và môi trường ra quyết định xử phạt Công ty 25 triệu đồng và hình thức xử phạt bỏ sung là đình chỉ hoạt động gây ô nhiễm tiếng ồn từ 03 tháng đến 06 tháng. Hãy cho biết:

1 – Nhà hàng N có thuộc đối tượng đánh giá tác động môi trường không?

2 – Nhà hàng N có thuộc đối tượng đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường?

3 – Cơ sở pháp lý xác định hành vi vi phạm của Công ty P?

4 – Nhận định về thẩm quyền ra quyết định xử phạt của Chánh thanh tra?

5 – Nhận định về hình thức xử phạt Công ty?./.

20. Đề thi môn Luật Môi trường số 20

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (5 điểm)

1 – UNESSCO là cơ quan có thẩm quyền ghi nhận một tài sản đề cử vào danh sách di sản thế giới.

2 – Quỹ bảo vệ môi trường là hình thức trả tiền theo nguyên tắc “Người gây ô nhiễm phải trả tiền”.

3 – Bộ Nông nghiệp và PTNT là cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép CITES và chứng chỉ CITES.

4 – UBND cấp tỉnh là cơ quan có thẩm quyền tổ chức thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường của các dự án đầu tư trên địa bàn.

5 – Giấy phép khai thác tài nguyên nước và giấy phép xả nước thải vào nguồn nước không phải xin phép trong trường hợp khai thác, sử dụng nước phục vụ các hoạt động văn hóa, tôn giáo, nghiên cứu khoa học.

Lý thuyết

Cho ví dụ và phân tích để chứng minh pháp luật môi trường thể hiện nguyên tắc phát triển bền vững và nguyên tắc phòng ngừa. (2 điểm)

Bài tập

Doanh nghiệp A có nhu cầu xây dựng khu tái chế, xử lý, chôn lấp, tiêu hủy chất thải rắn thông thường với công suất 350 tấn/ngày-đêm. Dự án trên có 10% thuộc địa bàn tỉnh A và 90% thuộc địa bàn tỉnh B. (3 điểm)

Hỏi

1 – Dự án trên có thuộc đối tượng phải ĐTM không? Tại sao? Xác định thẩm quyền thẩm định và phê duyệt báo cáo? (nếu có)

2 – Dự án trên có thuộc trường hợp phải báo cáo kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi trường không? Tại sao?

3 – Giả sử phải báo cáo kết quả thực hiện công trình BVMT thì chủ dự án phải báo cáo cơ quan nào? Căn cứ?

4 – Xác định những ưu đãi (nếu có) đối với dự án trên./.

21. Đề thi môn Luật Môi trường số 21

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (5 điểm)

1 – Chủ dự án đầu tư có 100% vốn nước ngoài được lựa chọn giữa việc thực hiện đánh giá tác động môi trường hay đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường.

2 – Tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phải đề nghị cấp giấy phép khai thác khoáng sản trong mọi trường hợp.

3 – Bộ Nông nghiệp và PTNT có thẩm quyền quyết định đóng, mở cửa rừng trên phạm vi toàn quốc.

4 – UBDN xã, phường, thị trấn là cấp chính quyền mà chủ dự án bắt buộc phải tiến hành tham vấn đối với các dự án trên địa bàn.

5 – Nghị định thư Kyoto có hiệu lực trong trường hợp Canada và Nhật không phê chuẩn.

6 – Mức nguy hiểm của các chất ODS đối với tầng ozon là căn cứ duy nhất để cắt giảm và loại bỏ việc sản xuất và tiêu thụ các chất ODS.

Bài tập

Công ty TNHH MTV GPL được thành lập với nghề nghiệp chính của công ty là sản xuất giấy từ giấy phế liệu, công suất 2500 tấn sản phẩm/năm.

Tháng 9/2019, Công ty lập dự án xây dựng, mở rộng cơ sở sản xuất giấy, nâng công suất của nhà máy tổng cộng lên 5.200 tấn sản phẩm/năm. Ngày 04/11/2019, thanh tra Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh phát hiện công ty chưa hợp đồng với các đơn vị chức năng thu gom và xử lý chất thải rắn phát sinh mà chuyển giao 125.350 kg chất thải rắn cho đơn vị cung cấp thu gom, xử lý. Công ty bị lập biên bản vi phạm hành chính. (4 điểm)

Hãy xác định:

1 – Đối tượng nào phải đánh giá tác động môi trường? Tại sao?

2 – Thẩm quyền tổ chức thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với dự án trên?

3 – Hành vi vi phạm của công ty là gì?

4 – Hình thức xử phạt nào được áp dụng đối với Công ty?./.

22. Đề thi môn Luật Môi trường số 22

Lý thuyết

Anh chị hãy nêu và giải thích các điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại do làm ô nhiễm, suy thoái môi trường. (2 điểm)

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao? (5 điểm)

1 – Doanh nghiệp không được phép kinh doanh pháo nổ trong mọi trường hợp.

2 – Vịnh Hạ Long và Cố đô Huế là di sản văn hóa được công nhận theo quy định của Luật Di sản văn hóa và Công ước Heritage.

3 – Các quan hệ xã hội phát sinh trong hoạt động khai thác dầu lửa, khí đốt thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật khoáng sản.

4 – Việc khai thác, sử dụng nước để phục vụ cho các hoạt động văn hóa, tôn giáo thì không cần phải đăng ký.

5 – Mẫu vật của các giống loài nằm trong các phụ lục của Công ước CITES không được phép xuất, nhập khẩu vào mục đích thương mại.

Bài tập

Tháng 08/2019, doanh nghiệp A (là doanh nghiệp Việt Nam) triển khai dự án xây dựng nhà máy sản xuất nước lọc có công suất 2.300 m3 nước/năm. Dự kiến hoạt động của nhà máy khi vận hành có phát sinh chất thải nguy hại. (3 điểm)

Hỏi:

1 – Dự án trên có phải tiến hành ĐTM không? Vì sao? Giả sử nếu dự án trên phải ĐTM thì doanh nghiệp A có thể tự lập báo cáo ĐTM được không? Cơ quan nào có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt báo cáo ĐTM? Tại sao? (1 điểm)

2 – Giả sử khi đi vào hoạt động, Doanh nghiệp A không đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại. Hành vi trên của Doanh nghiệp A có vi phạm không? Vì sao? Trong trường hợp hành vi trên vi phạm thì chủ thể nào có thẩm quyền ra quyết định xử phạt vi phạm chành chính? Tại sao? (1 điểm)

3 – Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp A muốn thuê rừng sản xuất để thực hiện sản xuất lâm nghiệp. Hỏi doanh nghiệp A có thuộc đối tượng được cho thuê không? Nếu có thì được thuê dưới hình thức nào? Ai có thẩm quyền quyết định cho thuê? Tại sao? (1 điểm)./.

23. Đề thi môn Luật Môi trường số 23

Nhận định

Các nhận định sau đây là đúng hay sai? Tại sao?

1 – Tổ chức không được phép nhập khẩu phế liệu ngoài Danh mục được phép nhập khẩu trong mọi trường hợp.

2 – Tổ chức, cá nhân khai thác nước dưới đất phục vụ sản xuất phi nông nghiệp không phải nộp tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước.

3 – Tổ chức, cá nhân không được phép trồng cấy nhân tạo loại thủy sản thuộc Phụ lục của Công ước quốc tế về buôn bán các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp; các loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm theo quy định của Công ước quốc tế về buôn bán các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

4 – Di vật, cổ vật thuộc các hình thức sở hữu đều được trao đổi, tặng cho ở trong nước.

5 – Nghị định thư Kyoto là nhằm mục đích hạn chế hoặc giảm phát thải tất cả các loại khí nhà kính.

6 – Các quốc gia tham gia phê chuẩn NĐT Motreal đều có nghĩa vụ cắt giảm khí nhà kính theo một lộ trình.

Bài tập

Công ty TNHH MTV AVN xây dựng nhà máy tuyển quặng apatit (quặng có chứa phóng xạ) tại xã Đồng Tuyển, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Công ty đã bị lập biên bản và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường do cánh phai bị xô đổ làm nước thải của hồ thải quặng đuôi chảy tràn nhanh ra ngoài môi trường với lưu lượng 16000m3/h làm nhập lụt khoảng 07 ha đất của người dân xung quanh.

Hãy xác định (có giải thích)

1 – Hành vi vi phạm của Công ty TNHH AVN

2 – Thẩm quyền xử phạt đối với hành vi đó

3 – Giả sử Công ty lập dự án chế biến khoáng sản độc hại có công suất dưới 50.000 m3 sản phẩm/năm, công ty có nghĩa vụ thực hiện đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường không?

4 – Chủ dự án bắt buộc phải tiến hành tham vấn tại UBND xã Đồng Tuyển đối với dự án chế biến khoáng sản độc hại là đúng hay sai?./.