Vi phạm các quy định về bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử – văn hoá, danh lam, thắng cảnh là không thực hiện đúng các quy định pháp luật về quản lý, bảo vệ hoặc sử dụng di tích lịch sử – văn hoá, danh lam thắng cảnh.
1. Căn cứ pháp lý
Tội vi phạm các quy định về bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử – văn hóa, danh lam, thắng cảnh được quy định tại Điều 345 Bộ luật Hình sự 2015, cụ thể:
Điều 345. Tội vi phạm các quy định về bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử – văn hóa, danh lam, thắng cảnh
1. Người nào vi phạm các quy định về bảo vệ và sử dụng các di tích lịch sử – văn hóa, danh lam, thắng cảnh, gây hư hại di tích lịch sử – văn hóa, danh lam, thắng cảnh có giá trị từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; hủy hoại, làm thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh cấp tỉnh hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Phạm tội trong trường hợp gây hư hại di tích lịch sử – văn hóa, danh lam, thắng cảnh có giá trị từ 500.000.000 đồng trở lên hoặc hủy hoại, làm thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh cấp quốc gia hoặc cấp quốc gia đặc biệt, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.
Như vậy, đối với tội vi phạm các quy định về bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử- văn hóa, danh lam thắng cảnh gây hậu quả nghiêm trọng thì mức phạt tù cao nhất lên đến 07 năm.
2. Cấu thành tội phạm của tội vi phạm các quy định về bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử – văn hóa, danh lam, thắng cảnh
2.1. Mặt khách thể
Hành vi phạm tội nêu trên xâm phạm đến chế độ quản lý, bảo vệ, sử dụng di tích lịch sử – văn hoá, danh lam thắng cảnh.
2.2. Mặt khách quan
– Có hành vi vi phạm các quy định về bảo vệ và sử dụng các di tích lịch sử, văn hoá, danh lam, thắng cảnh. Được thể hiện qua hành vi không thực hiện, thực hiện không đúng, không đầy đủ những quy định về quản lý và bảo vệ các di tích lịch sử, văn hoá, danh lam, thắng cảnh làm cho các đối tượng này bị xuống cấp, hư hại nghiêm trọng (Ví dụ: Không có kế hoạch sửa chữa, nâng cấp kịp thời dẫn đến di tích lịch sử bị sụp đổ).
Cũng cần lưu ý:
+ Di tích lịch sử, văn hoá, danh lam, thắng cảnh phải được cơ quan có thẩm quyền công nhận xếp hạng.
+ Di tích lịch sử, văn hoá là công trình xây dựng, địa điểm, đồ vật, tài liệu và tác phẩm có giá trị lịch sử, khoa học, nghệ thuật cũng như các giá trị văn hoá khác hoặc có liên quan đến những sự kiện lịch sử, quá trình phát triển văn hoá, xã hội của dân.
+ Danh lam thắng cảnh là những khu vực thiên nhiên có cảnh đẹp hoặc công trình xây dựng cổ đẹp nổi tiếng (như Vịnh Hạ Long, vườn Quốc gia Cúc Phương, Động Phong Nha- Kẻ Bàng …)
– Có hành vi vi phạm các di tích lịch sử, văn hoá, danh lam, thắng cảnh: thể hiện qua việc đưa vào khai thác các lợi ích của di tích lịch sử, văn hoá, danh lam, thắng cảnh với các mục đích khác nhau (như đưa vào khai thác du lịch…) không đúng, không đầy đủ các quy định về bảo vệ sử dụng các đối tượng nêu trên.
Hành vi nêu trên phải gây hậu quả nghiêm trọng thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Và được hiểu là do thực hiện một trong các hành vi nêu trên đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng đối với di tích lịch sử, văn hoá, danh lam, thắng cảnh như làm cho các đối tượng này bị xuống cấp, hư hại nghiêm trọng phải sửa chữa rất tốn kém…
Nếu hành vi nêu trên chưa gây ra hậu quả nghiêm trọng nhưng thuộc trường hợp đã bị xử phạt hành chính về hành vi này (nêu ở mặt khách quan), hoặc đã bị kết án về tội phạm này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm thì vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
2.3. Mặt chủ quan
Người phạm tội thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý.
2.4. Mặt chủ thể
Chủ thể của tội phạm này là bất kỳ người nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự.
3. Về hình phạt
– Người nào vi phạm các quy định về bảo vệ và sử dụng các di tích lịch sử -văn hoá, danh lam, thắng cảnh, gây hư hại di tích lịch sử -văn hoá, danh lam, thắng cảnh có giá trị từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; hủy hoại, làm thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích lịch sử -văn hoá, danh lam thắng cảnh cấp tỉnh hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
– Phạm tội trong trường hợp gây hư hại di tích lịch sử -văn hoá, danh lam, thắng cảnh có giá trị từ 500.000.000 đồng trở lên hoặc hủy hoại, làm thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích lịch sử – văn hoá, danh lam thắng cảnh cấp quốc gia hoặc cấp quốc gia đặc biệt, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.
