Do tính chất đa dạng và phức tạp của các quy phạm pháp luật hành chính nên việc phân loại các quy phạm này có ý nghĩa quan trọng về lí luận và thực tiễn xây dựng cũng như thực hiện pháp luật trong quản lí hành chính nhà nước. Việc phân loại các quy phạm này có thể được thực hiện theo các tiêu chí cơ bản sau:
1. Căn cứ vào nội dung pháp lý của quy phạm pháp luật
Quy phạm pháp luật hành chính được chia thành 03 loại:
– Quy phạm đặt nghĩa vụ là loại quy phạm mà nội dung của quy phạm buộc các chủ thể có liên quan phải thực hiện các hành vi nhất định.
Ví dụ: Các cơ sở lưu trú, nhà hàng ăn uống phải bố trí phòng ngủ, phòng ăn, phòng giải trí, phòng giải khát thuận lợi cho việc loại trừ mọi hoạt động tệ nạn xã hội.
– Quy phạm trao quyền là loại quy phạm mà nội dung của quy phạm cho phép các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật được thực hiện những hành vi nhất định.
– Quy phạm ngăn cấm là loại quy phạm mà nội dung của quy phạm buộc chủ thể tham gia quan hệ pháp luật không được thực hiện những hành vi nhất định.
2. Căn cứ tính chất quan hệ xã hội được quy phạm pháp luật hành chính điều chỉnh
Quy phạm pháp luật hành chính được chia thành 02 loại:
– Quy phạm nội dung là loại quy phạm xác định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia quan hệ.
– Quy phạm thủ tục là loại quy phạm quy định trình tự, thủ tục mà các bên tham gia quan hệ pháp luật phải tuân theo khi thực hiện quyền và nghĩa vụ.
3. Căn cứ vào cơ quan ban hành
Quy phạm pháp luật hành chính được chia thành 06 loại:
– Quy phạm pháp luật do cơ quan quyền lực nhà nước ban hành;
– Quy phạm pháp luật do Chủ tịch nước ban hành.
– Quy phạm pháp luật do cơ quan hành chính nhà nước ban hành.
– Quy phạm pháp luật do cơ quan Tòa án ban hành.
– Quy phạm pháp luật do cơ quan Viện kiểm sát ban hành.
– Quy phạm pháp luật được ban hành liên tịch.
4. Căn cứ vào thời gian áp dụng
Quy phạm pháp luật hành chính được chia thành 03 loại:
– Quy phạm áp dụng lâu dài là loại quy phạm mà trong văn bản không ghi thời hạn áp dụng, chỉ mất hiệu lực khi được thay thế hay hủy bỏ.
– Quy phạm áp dụng có thời hạn là loại quy phạm ban hành để điều chỉnh những quan hệ phát sinh trong tình huống đặc biệt, khi tình huống đặc biệt không còn thì quy phạm cũng hết hiệu lực áp dụng.
– Quy phạm tạm thời là những quy phạm được ban hành để áp dụng thử, sau một thời gian sẽ được hoàn chỉnh và ban hành chính thức nếu phù hợp.
5. Căn cứ vào phạm vi hiệu lực
Quy phạm pháp luật hành chính được chia thành 02 loại:
– Quy phạm có hiệu lực pháp lý trên phạm vi toàn quốc.
– Quy phạm có hiệu lực pháp lý ở một hoặc một số địa phương
