Bài viết này sẽ đi sâu vào những thay đổi mang tính đột phá của Nghị định 232/2025/NĐ-CP đối với thị trường vàng Việt Nam, đặc biệt là việc xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng. Đây là một bước tiến quan trọng, hứa hẹn tạo ra một thị trường cạnh tranh và minh bạch hơn.
1. Cơ chế quản lý vàng cũ theo Nghị định 24/2012/NĐ-CP
Trước khi Nghị định 232/2025/NĐ-CP ra đời, hoạt động kinh doanh vàng được quản lý chặt chẽ theo Nghị định 24/2012/NĐ-CP. Theo đó, Điều 4 của Nghị định này đã quy định một số nguyên tắc quan trọng, trong đó có một điểm nổi bật: Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Điều này có nghĩa là chỉ có Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới được phép sản xuất vàng miếng SJC.
Các quy định khác của Nghị định 24/2012/NĐ-CP cũng xác định rõ hoạt động mua bán vàng miếng, sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, phải được NHNN cấp phép.
2. Bước tiến mới: Xóa bỏ độc quyền theo Nghị định 232/2025/NĐ-CP
Sự ra đời của Nghị định 232/2025/NĐ-CP đánh dấu một sự thay đổi lớn. Nghị định này đã chính thức bãi bỏ Khoản 3 Điều 4 của Nghị định 24/2012/NĐ-CP, chấm dứt cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng.
Điều này không chỉ giúp đa dạng hóa nguồn cung, giảm thiểu chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế, mà còn mở ra cơ hội kinh doanh mới cho các doanh nghiệp và ngân hàng có đủ năng lực.
3. Điều kiện cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng
Để tham gia vào lĩnh vực sản xuất vàng miếng, các tổ chức phải đáp ứng các điều kiện khắt khe do Nghị định 232/2025/NĐ-CP bổ sung vào Nghị định 24/2012/NĐ-CP tại Điều 11a:
- Đối với doanh nghiệp:
- Phải có Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng.
- Vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên.
- Không vi phạm hành chính về kinh doanh vàng hoặc đã khắc phục xong hậu quả.
- Có quy định nội bộ chi tiết về quy trình sản xuất, giám sát và kiểm soát chất lượng vàng miếng.
- Đối với ngân hàng thương mại:
- Phải có Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng.
- Vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng trở lên.
- Tương tự như doanh nghiệp, không vi phạm hoặc đã khắc phục xong hậu quả vi phạm hành chính.
- Có quy định nội bộ rõ ràng về quy trình sản xuất, giám sát và kiểm soát chất lượng.
4. Trách nhiệm mới của các tổ chức kinh doanh vàng miếng
Nghị định 232/2025/NĐ-CP cũng sửa đổi, bổ sung Điều 12 của Nghị định 24/2012/NĐ-CP, quy định rõ hơn trách nhiệm của các tổ chức được phép sản xuất và kinh doanh vàng miếng:
- Trách nhiệm chung: Chấp hành nghiêm túc các quy định về kế toán và hóa đơn chứng từ.
- Trách nhiệm của tổ chức sản xuất vàng miếng:
- Công bố công khai và chịu trách nhiệm về tiêu chuẩn, khối lượng, hàm lượng sản phẩm.
- Bảo hành sản phẩm cho khách hàng theo quy định pháp luật.
- Xây dựng và kết nối hệ thống thông tin lưu trữ dữ liệu sản xuất với NHNN.
- Trách nhiệm của tổ chức mua bán vàng miếng:
- Niêm yết giá mua, bán công khai và cung cấp thông tin cho NHNN.
- Không được ủy nhiệm cho đại lý để kinh doanh vàng miếng.
- Có biện pháp và trang thiết bị an toàn trong kinh doanh.
- Xây dựng quy định nội bộ và hệ thống lưu trữ dữ liệu giao dịch chi tiết (bao gồm thông tin khách hàng, khối lượng và giá trị giao dịch), đồng thời kết nối thông tin với NHNN.
Những thay đổi này cho thấy Chính phủ đang từng bước cải cách, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thị trường vàng phát triển, đồng thời tăng cường sự giám sát để đảm bảo tính minh bạch và ổn định. Việc xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng là một động thái chiến lược, mở đường cho nhiều tổ chức tham gia, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh và giảm bớt tình trạng khan hiếm nguồn cung trên thị trường.
