Người quản lý di sản là ai? Quyền và nghĩa vụ của người quản lý di sản

Người quản lý di sản là người được chỉ định trong di chúc hoặc do những người thừa kế thỏa thuận cử ra.

Khi lập di chúc người có tài sản có quyền chỉ định người quản lý di sản, phân chia di sản. Việc chia di sản thừa kế thường được tiến hành sau một thời gian kể từ ngày người để lại di sản chết. Vì vậy, việc có người quản lý di sản để hạn chế tài sản bị mất mát, hư hỏng là cần thiết. Trong trường hợp người có tài sản không lập di chúc hoặc có lập di chúc nhưng không chỉ định người quản lý di sản thì những người thừa kế cử ra người để quản lý di sản thừa kế.

Trong trường hợp di chúc không chỉ định người quản lý di sản và những người thừa kế chưa cử được người quản lý di sản thì người đang chiếm hữu, sử dụng quản lý di sản tiếp tục quản lý di sản đó cho đến khi những người thừa kế cử được người quản lý di sản.

Trong trường hợp chưa xác định được người thừa kế và di sản chưa có người quản lý thì di sản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý.

1 . Nghĩa vụ của người quản lý di sản

Theo quy định tại Điều 617 Bộ luật Dân sự 2015, người quản lý di sản thừa kế có những nghĩa vụ cơ bản sau:

– Lập danh mục di sản, thu hồi tài sản thuộc di sản của người chết mà người khác đang chiếm hữu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

– Bảo quản di sản, không được bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp và định đoạt tài sản bằng các hình thức khác nếu không được những người thừa kế đồng ý bằng văn bản.

Người quản lýdi sản thừa kế không phải là sở hữu chủ nên không có quyền định đoạt tài sản mà mình đang quản lý. Việc định đoạt những tài sản đó thuộc về những người thừa kế, do đó nếu muốn bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp... thì phải được tất cả những người thừa kế đồng ý bằng văn bản.

– Thông báo về tình trạng di sản cho những người thừa kế.

Nếu có nhiều người thừa kế theo di chúc hoặc theo luật thì phải thông báo cho tất cả những người có quyền thừa kế để họ biết cụ thể về di sản thừa kế biết được quyền và nghĩa vụ của họ liên quan đến việc thừa kế.

– Bồi thường thiệt hại nếu vi phạm nghĩa vụ của mình mà gây thiệt hại.

Nghĩa vụ của người quản lý di sản là phải bảo quản tài sản, không làm hư hỏng, mất tài sản… Trường hợp người quản lý di sản có lỗi để di sản bị hao hụt, mất... thì phải bồi thường cho những người thừa kế.

– Giao lại di sản theo yêu cầu của người thừa kế.

Người quản lý di sản có quyền quản lýtrong một thời gian nhất định theo thoả thuận của những người thừa kế. Trong trường hợp người lập di chúc chỉ định người quản lý di sản thì người này sẽ quản lý đến khi nào tất cả những người thừa kế yêu cầu chuyển di sản để họ chia nhau, người quản lýdi sản phải giao lại theo yêu cầu của họ. Mục đích cử người quản lý di sản là để tránh sự mất mát, hư hỏng và có người bảo quản tài sản khi chưa chia.

2 . Quyền của người quản lý di sản

Theo quy định tại khoản 1 Điều 618 Bộ luật Dân sự 2015, người quản lý di sản theo thỏa thuận hoặc do người lập di chúc cử ra có các quyền sau:

– Đại diện cho những người thừa kế trong quan hệ với người thứ ba liên quan đến di sản thừa kế.

Người quản lý di sản thực tế là người đại diện của những người thừa kế trong việc thu hồi, bảo quản, thanh toán các nghĩa vụ liên quan đến tài sản đối với người thứ ba.

– Được hưởng thù lao theo thoả thuận với những người thừa kế.

Người đang chiếm hữu, sử dụng, quản lý di sản quy định tại khoản 2 Điều 616 của Bộ luật Dân sự 2015 có các quyền sau:

– Được tiếp tục sử dụng di sản theo thỏa thuận trong hợp đồng với người để lại di sản hoặc được sự đồng ý của những người thừa kế.

– Được hưởng thù lao theo thoả thuận với những người thừa kế.

– Được thanh toán chi phí bảo quản di sản.

– Trường hợp không đạt được thoả thuận với những người thừa kế về mức thù lao thì người quản lý di sản được hưởng một khoản thù lao hợp lý. Quyền của người quản lý di sản theo quy định tại Điều 618 BLDS đã bảo đảm quyền và lợi ích cơ bản của người quản lý di sản trong việc thanh toán chi phí bảo quản di sản. Từ thời điểm mở thừa kế, cho đến khi di sản thừa kế được chia cho những người thừa kế có quyền hưởng hoặc theo di chúc hoặc theo pháp luật là một khoảng thời gian nhất định. Vì vậy, việc quản lý di sản thừa kế chưa chia là cần thiết, tránh mất mát, hao hụt, hư hỏng. Nhằm bảo quản di sản thừa kế chưa chia, người quản lý di sản có thể tìm những giải pháp tốt nhất để bảo quản di sản như mua sắm vật liệu che mưa, che nắng, bảo quản tránh hư hỏng, hao hụt, tiêu huỷ theo thời gian trong môi trường cụ thể hoặc phải thuê kho, thuê mặt bằng để tập kết và bảo quản di sản là những động sản, xây dựng hàng rào để bảo quản nhà cửa, bảo vệ vật nuôi, bảo quản cây trồng và những tài sản thuộc di sản thừa kế… Vì vậy, pháp luật quy định người quản lý di sản được hoàn trả chi phí hợp lý để bảo quản di sản (khoản 3 Điều 618 Bộ luật Dân sự 2015).