Hướng dẫn hạch toán tài khoản 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế chi tiết theo Thông tư 99 là nghiệp vụ đặc thù, chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp có kho bảo thuế theo quy định của pháp luật. Tài khoản 158 phản ánh giá trị vật tư, nguyên liệu, thành phẩm nhập khẩu chưa nộp thuế nhập khẩu, đang được lưu giữ trong kho bảo thuế của doanh nghiệp. Việc hạch toán đúng và chính xác tài khoản này là cực kỳ quan trọng để đảm bảo tuân thủ quy định hải quan và quản lý chặt chẽ hàng tồn kho chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế. Bài viết này sẽ đi sâu vào nguyên tắc ghi nhận, các bút toán liên quan đến nhập, xuất kho bảo thuế, và xử lý khi vật tư được đưa vào sản xuất hoặc tái xuất khẩu, giúp kế toán viên nắm vững nghiệp vụ đặc thù này.
1. Nguyên tắc kế toán đối với tài khoản 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế
Nguyên tắc kế toán đối với tài khoản 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế được quy định tại Mục B Phụ lục II Thông tư 99/2025/TT-BTC, cụ thể:
a) Tài khoản 158 dùng để phản ánh sự biến động tăng, giảm và số hiện có của nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế. Kho bảo thuế chỉ áp dụng cho doanh nghiệp phục vụ cho sản xuất hàng xuất khẩu, được áp dụng chế độ quản lý hải quan đặc biệt. Việc chưa phải tính và nộp thuế nhập khẩu và các loại thuế liên quan khác đối với nguyên liệu, vật tư nhập khẩu để cho sản xuất hàng xuất khẩu của doanh nghiệp khi đưa vào lưu giữ tại kho bảo thuế được thực hiện theo quy định của pháp luật hải quan.
b) Nguyên liệu, vật tư nhập khẩu lưu giữ tại kho bảo thuế chỉ bao gồm nguyên liệu, vật tư của doanh nghiệp để phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu đã được thông quan nhưng chưa nộp thuế.
c) Doanh nghiệp phải mở sổ chi tiết để phản ánh số lượng và giá trị của từng thứ nguyên liệu, vật tư theo từng lần nhập, xuất kho bảo thuế.
2. Kết cấu và nội dung phản ánh của Tài khoản 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế
Bên Nợ:
Trị giá nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế tăng trong kỳ.
Bên Có:
Trị giá nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế giảm trong kỳ.
Số dư bên Nợ:
Trị giá nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế còn lại tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán.
3. Phương pháp kế toán một số giao dịch kinh tế chủ yếu đối với
3.1. Khi nhập khẩu nguyên liệu, vật tư để sản xuất sản phẩm xuất khẩu, hoặc gia công hàng xuất khẩu được đưa vào Kho bảo thuế
Khi nhập khẩu nguyên liệu, vật tư để sản xuất sản phẩm xuất khẩu, hoặc gia công hàng xuất khẩu được đưa vào Kho bảo thuế để doanh nghiệp chưa phải nộp thuế nhập khẩu và thuế GTGT hàng nhập khẩu theo quy định, ghi:
Nợ TK 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế
Có TK 331 – Phải trả cho người bán.
3.2. Khi xuất nguyên liệu, vật tư nhập khẩu ở Kho bảo thuế để đưa ra sản xuất sản phẩm hoặc gia công hàng xuất khẩu
Khi xuất nguyên liệu, vật tư nhập khẩu ở Kho bảo thuế để đưa ra sản xuất sản phẩm hoặc gia công hàng xuất khẩu, ghi:
Nợ TK 621 – Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp
Có TK 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế.
3.3. Trường hợp nguyên liệu, vật tư nhập khẩu ở Kho bảo thuế, nếu bị hư hỏng, giảm phẩm chất, không đáp ứng yêu cầu sản xuất hàng xuất khẩu thì được làm thủ tục hải quan để tái xuất hoặc tiêu hủy
– Trường hợp tái xuất khẩu (trả lại cho người bán), ghi:
Nợ TK 331 – Phải trả cho người bán
Có TK 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế.
– Trường hợp doanh nghiệp bị tổn thất do phải tiêu hủy nguyên liệu, vật tư lưu giữ tại Kho bảo thuế, ghi:
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
Có TK 158 – Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế.
3.4. Trường hợp doanh nghiệp bán nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế vào nội địa Việt Nam
Trường hợp doanh nghiệp bán nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế vào nội địa Việt Nam, doanh nghiệp phải thực hiện các thủ tục và nộp thuế theo quy định của pháp luật.
Xem thêm: Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp theo Thông tư 99
