Tập hợp hóa là gì? Pháp điển hóa là gì?

Lập pháp, lập quy là hoạt động thường xuyên, liên tục của các cơ quan nhà nước. Việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật mới đòi hỏi phải có sự xử lý các văn bản đã ban hành, phát hiện những mâu thuẫn, chồng chéo, bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm hiểu, áp dụng pháp luật.

Khoa học pháp lý phân biệt hai hình thức hệ thống hoá pháp luật: đó là tập hợp hoá và pháp điển hoá.

1. Tập hợp hoá 

Tập hợp hoá là sắp xếp các văn bản quy phạm pháp luật theo một tiêu chí nhất định (theo thời gian ban hành văn bản, theo vấn đề mà văn bản quy định, theo cơ quan ban hành văn bản…). Tập hợp hoá không bổ sung quy phạm mới, không thay đổi nội dung của văn bản quy phạm pháp luật mà chỉ loại bỏ những quy phạm đã hết hiệu lực thi hành. Đối tượng của tập hợp hoá là văn bản quy phạm pháp luật hoặc những phần, những điều khoản của văn bản. Kết quả của tập hợp hoá là những “tập văn bản hệ thống hoá” (hoặc “tập luật lệ hệ thống hoá”). Các văn bản trong tập văn bản hệ thống hoá vẫn giữ nguyên hiệu lực của nó. Khi cần viện dẫn một quy phạm nào đó thì phải ghi xuất xứ là văn bản có quy phạm đó chứ không phải là tập văn bản hệ thống hoá.

2. Pháp điển hoá 

Đây là hình thức hệ thống hoá pháp luật, trong đó tập hợp những quy phạm pháp luật về một lĩnh vực nhất định đã được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật khác nhau để xây dựng thành một văn bản quy phạm pháp luật mới cả về nội dung cũng như hình thức. Trong Công tác pháp điển hoá không phải chỉ tập hợp quy phạm mà còn xử lý loại bỏ những quy phạm đã lỗi thời, sửa đổi những quy phạm có sai sót, bổ sung quy phạm mới để đáp ứng những đòi hỏi của việc điều chỉnh một lĩnh vực quan hệ xã hội nhất định đang diễn ra. Đối tượng của pháp điển hoá là quy phạm pháp luật và kết quả của hình thức hệ thống hoá pháp luật này thường là đạo luật thậm chí là một Bộ luật. Chẳng hạn, Bộ luật Lao động do Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 23/6/194 là một công trình pháp điển hóa pháp luật lao động của Nhà nước ta từ trước đến thời điểm đó.