Trong lĩnh vực đầu tư – tài chính, chúng ta vẫn nghe nhiều đến đầu cơ. Tuy nhiên, không phải cũng có thể hiểu rõ đầu cơ là gì, có khác với đầu tư hay không? Cùng LawFirm.Vn tìm hiểu chi tiết qua bài viết này nhé!
1. Đầu cơ là gì?
Đầu cơ trong tiếng Anh là Speculation. Là việc thu lợi nhuận từ việc mua bán, tích lũy hoặc bán khống các loại tài sản tài chính như cổ phiếu, tiền tệ, hàng hóa, bất động sản…
Đặc trưng của đầu cơ chính là việc kiếm lời từ sự biến động mạnh của thị trường, sự chênh lệch về giá chỉ diễn ra trong thời gian ngắn.
Nếu nhu cầu thị trường cao thì người có nhu cầu mua cũng sẽ tăng, dẫn đến việc tăng giá. Ngược lại, nhiều nguồn cung cao sẽ đẩy giá xuống. Tùy theo vị thế của người giao dịch sự tăng giảm giá sẽ đem lại lợi nhuận cho họ.
Thực tế, đầu cơ đem lại lợi nhuận cao nhưng cũng kèm với rủi ro không kém.
Ví dụ nhận thấy đất ở một số địa bàn có chiều hướng tăng giá, một số người găm hàng, chờ giá tăng thì bán ra với giá cao hơn để kiếm lời; hoặc trường hợp đầu cơ, tích khẩu trang sau đó bán ra với giá “cắt cổ” để thu lợi nhuận trong thời gian ngắn…
Hoạt động đầu cơ diễn ra chủ yếu trên thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản. Tuy nhiên phổ biến hơn vẫn là chứng khoán vì có thể thu lợi nhanh chóng, trái lại ở lĩnh vực bất động có tính thanh khoản chậm và nhà đầu tư cần phải có một lượng vốn khá lớn.
2. Nhà đầu cơ là gì?
Nhà đầu cơ thường là những người yêu thích sự mạo hiểm, thường sử dụng chiến lược ngắn hạn để đem lại lợi nhuận vượt trội so với đầu tư truyền thống.
Nhà đầu cơ thường chấp nhận các rủi ro họ gặp phải và kỳ vọng vào các khoản lợi nhuận có thể bù được vào các rủi ro. Tuy nhiên, trong đầu cơ, nếu chấp nhận rủi ro lớn sẽ không tồn tại lâu dài trong thị trường.
Một nhà đầu cơ có kinh nghiệm phải có chiến lược đa dạng, biết tính toán, theo dõi các số liệu… để có thể kiểm soát những rủi ro họ có thể gặp phải.
Những nhà đầu cơ thường là người rất ưa thích mạo hiểm và khi dự kiến giá cả sẽ có sự thay đổi trong tương lai họ sẵn sàng tiến hành giao dịch.
Nhà đầu cơ cũng thường là những cá nhân có chuyên môn trong lĩnh vực mà họ đầu cơ, họ có thể dự đoán được sự thay đổi về giá cả của các tài sản để thu được lợi nhuận.
3. Đầu cơ khác đầu tư thế nào?
Đầu tư là hoạt động kinh doanh vốn vào doanh nghiệp với mục tiêu tạo ra nguồn thu nhập ổn định và có thể đánh giá được. Đầu tư phải có sự bài bản trong quá trình phân tích các đối tượng được đầu tư và thường diễn ra trong thời gian dài.
Về cơ bản, đầu cơ và đầu tư có những điểm khác nhau như sau:
Hình thức | Đầu cơ | Đầu tư |
| Mục đích | Thu lợi nhuận lớn trong thời gian ngắn. | Thu lợi nhuận ổn định, bền vững trong thời gian dài. |
| Thời gian | Nhà đầu cơ nắm giữ hàng hóa hoặc tài sản trong thời gian ngắn. | Nhà đầu tư nắm giữ tài sản trong khoảng thời gian dài hạn (thường lớn hơn 1 năm) |
| Tính rủi ro | Tính rủi ro cao, nhà đầu cơ thường là những người ưa thích sự mạo hiểm | Đầu tư có rủi ro thấp, nhà đầu tư thường có tính cách thận trọng, chắc chắn. |
| Vốn | Phần lớn sử dụng tiền đi vay | Sử dụng nguồn vốn tự có để đầu tư, đôi khi sử dụng vốn vay với tỉ lệ nhỏ. |
| Lợi nhuận | Khó dự đoán trước được, tăng giảm bất thường. | Lợi nhuận ngắn hạn có thể không cao. Nhưng sau một thời gian dài thường sẽ có mức lợi nhuận tốt hơn các nhà đầu cơ |
4. Khi nào đầu cơ phải chịu trách nhiệm hình sự?
Theo Điều 196, Bộ luật Hình sự 2015, nếu lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh… hoặc tình hình khó khăn về kinh tế mua vét hàng hóa thuộc danh mục mặt hàng bình ổn giá hoặc thuộc danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính sẽ bị khép vào tội đầu cơ và sẽ bị phạt tiền từ 30 – 300 triệu đồng nếu thuộc một trong các trường hợp:
– Hàng hóa trị giá từ 500 triệu đến dưới 1,5 tỷ đồng.
– Thu lợi bất chính từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng.
Pháp nhân thương mại phạm tội này sẽ bị phạt từ 300 triệu đến 1 tỷ đồng.
Phạt tiền từ 300 triệu đến 1,5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm, nếu phạm tội một trong các trường hợp:
a) Có tổ chức;
b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
c) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
d) Hàng hóa trị giá từ 1.500.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng;
đ) Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;
e) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Pháp nhân thương mại phạm tội này từ 1 – 4 tỷ đồng.
Phạt tiền từ 1,5 tỷ đồng đến 5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 07 năm đến 15 năm, nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp:
– Hàng hóa trị giá 3 tỷ đồng trở lên
– Thu lợi bất chính 1 tỷ đồng trở lên
– Tái phạm nguy hiểm.
Ngoài ra người phạm tội còn có thể chịu các hình phạt bổ sung như phạt tiền từ 20 – 200 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 – 05 năm.
Mức phạt đối với pháp nhân thương mại phạm tội này là từ 4 – 9 tỷ đồng.
Pháp nhân thương mại phạm các tội nêu trên còn có thể bị phạt tiền từ 100 – 300 triệu đồng, cấm kinh doanh, hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 – 03 năm.
