Truy tố là gì? Cơ quan có thẩm quyền truy tố?

1. Truy tố là gì?

Truy tố là quá trình pháp lý trong đó Viện kiểm sát nhân dân quyết định đưa một vụ án hình sự ra xét xử trước Tòa án, dựa trên kết luận điều tra và các chứng cứ thu thập được. Đây là giai đoạn quan trọng trong hệ thống tư pháp hình sự, nhằm bảo đảm rằng những người bị nghi ngờ phạm tội sẽ được xét xử công bằng và đúng quy định của pháp luật.

Nội dung chính của quá trình truy tố bao gồm:

• Xem xét hồ sơ vụ án: Viện kiểm sát sẽ xem xét các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ điều tra để đánh giá tính hợp pháp và đầy đủ của các chứng cứ.
• Đánh giá hành vi phạm tội: Dựa trên các chứng cứ, Viện kiểm sát sẽ xác định xem có đủ căn cứ để truy tố hay không, đồng thời xác định tội danh phù hợp với hành vi của bị can.
• Ra quyết định truy tố: Nếu có đủ căn cứ, Viện kiểm sát sẽ ra quyết định truy tố và lập cáo trạng, trong đó nêu rõ tội danh, hành vi phạm tội và đề xuất hình phạt.
• Trình hồ sơ lên Tòa án: Hồ sơ vụ án sẽ được chuyển đến Tòa án để tiến hành xét xử.

2. Thẩm quyền truy tố

Theo quy định tại Điều 239 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, Viện kiểm sát cấp nào thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra thì Viện kiểm sát cấp đó quyết định việc truy tố. Thẩm quyền truy tố của Viện kiểm sát được xác định theo thẩm quyền xét xử của Tòa án đối với vụ án.

Trường hợp vụ án không thuộc thẩm quyền truy tố của mình, Viện kiểm sát ra ngay quyết định chuyển vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền. Việc chuyển vụ án cho Viện kiểm sát ngoài phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc ngoài phạm vi quân khu do Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu quyết định.

Đối với vụ án do Viện kiểm sát cấp trên thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra thì Viện kiểm sát cấp trên quyết định việc truy tố. Chậm nhất là 02 tháng trước khi kết thúc điều tra, Viện kiểm sát cấp trên phải thông báo cho Viện kiểm sát cấp dưới cùng cấp với Tòa án có thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án để cử Kiểm sát viên tham gia nghiên cứu hồ sơ vụ án. Ngay sau khi quyết định truy tố, Viện kiểm sát cấp trên ra quyết định phân công cho Viện kiểm sát cấp dưới thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử; sau khi nhận được hồ sơ vụ án kèm theo bản cáo trạng, Viện kiểm sát cấp dưới có thẩm quyền thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử theo đúng quy định của Bộ luật này.

Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ra quyết định chuyển vụ án, Viện kiểm sát phải thông báo bằng văn bản cho Cơ quan đã kết thúc điều tra vụ án, bị can hoặc người đại diện của bị can, người bào chữa, bị hại, người tham gia tố tụng khác.

Việc giao, gửi hồ sơ vụ án kèm theo bản cáo trạng được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 240 của Bộ luật này. Trong trường hợp này, thời hạn truy tố được tính từ ngày Viện kiểm sát có thẩm quyền truy tố nhận được hồ sơ vụ án.