Tổng hợp bài tập chia thừa kế (có đáp án)

Đáp án tham khảo:

Theo quy định tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015  về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

“1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.”

Vì vậy nếu người cha mất thì:

– Người vợ vẫn được hưởng một suất thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc

– Người con đã thành niên chỉ được hưởng nếu không còn khả năng lao động, các trường hợp khác thì không được hưởng.

Theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 thì người con riêng có quyền đứng ngang hàng thừa kế đối với việc phân chia di sản của người cha để lại.

Đáp án tham khảo:

Khi ông Khải chết:

* Xác định di sản thừa kế:

Di sản thừa kế của ông Khải: 1.2 tỷ/2 = 600 triệu

* Chia thừa kế theo pháp luật:

Khi ông Khải chết đã di chúc lại toàn bộ tài sản của mình trong khối tài sản chung của 2 ông bà cho con gái (Ngân) và cháu ngoại (Hạnh)

Ngân = Hạnh = 600 triệu/2 = 300 triệu

* Tính 2/3 của một suất thừa kế cho những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

Bà Ba là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, sẽ được hưởng bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

Bà Ba = 600 triệu/4 x 2/3 = 100 triệu

=> Như vậy, bà Ba phải được thừa kế 100 triệu (2/3 của một suất thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc), trong khi đó nếu chia thừa kế theo di chúc thì bà Ba không được.

Áp dụng nguyên tắc rút bù, ta được:

• Bà Ba = 100 triệu
• Ngân = Hạnh = 250 triệu

Khi bà Ba chết:

* Xác định di sản thừa kế:

Vậy, sau khi thực hiện di chúc của ông Khải, số tiền còn lại thuộc tài sản của bà Ba là 600 triệu + 300 triệu + 100 triệu = 1 tỷ.

* Chia thừa kế theo di chúc:

Bà Ba chết để lại tài sản cho các con và người em ruột của chồng là Lương.

Hải = Dũng = Ngân = Lương = 1 tỷ/4 = 250 triệu

Khi anh Dũng chết:

Anh Dũng thừa kế từ bà Ba 250 triệu, sau khi anh chết, di chúc toàn bộ tài sản này cho anh Hải, vậy anh Hải được hưởng thêm số tài sản này. Do anh Hải từ chối hưởng di sản của anh Dũng, nên 250 triệu này sẽ được chia tiếp theo pháp luật, theo hàng thừa kế thứ nhất gồm chị Ngân, vợ con anh Hải (nếu có)

Đáp án tham khảo:

* Xác định di sản thừa kế:

Di sản ông A để lại là 900 triệu.

* Chia thừa kế:

Trường hợp 1: C chết trước A, A di chúc để lại toàn bộ di sản cho X

A làm di chúc để lại toàn bộ di sản cho X. Tuy nhiên, bà B (vợ ông A) là người được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (Điều 644 BLDS 2015). Theo đó, bà B phải được hưởng ít nhất 2/3 suất thừa kế theo pháp luật.

B = 900 triệu/3 x 2/3 = 200 triệu

Theo đó, bà B sẽ được hưởng 200 triệu và phần còn lại sẽ được thực hiện theo nội dung di chúc (X được hưởng thừa kế của ông A là 700 triệu).

Trường hợp 2. C chết trước A, D chết sau A, A chết không để lại di chúc:

A chết không để lại di chúc thì di sản của A sẽ được chia theo pháp luật. Khi đó, bà B, D, C là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của A (Điều 651 BLDS 2015) nên mỗi người sẽ được hưởng một phần di sản bằng nhau là 300 triệu.

Do C chết trước A nên con của C là X và Y sẽ được hưởng thừa kế thế vị của C (theo Điều 652 BLDS 2015).

B = D = (X + Y) = 900 triệu/3 = 300 triệu

D chết sau A, thì di sản D để lại sẽ được chia theo pháp luật. Khi đó, bà B, anh N, K sẽ được chia theo pháp luật mỗi người một phần bằng nhau.

B = N = K = 300 triệu/3 = 100 triệu

Trường hợp 3: A chết cùng thời điểm với C, A di chúc để lại cho K 1/2 di sản

Ông A chết cùng thời điểm với anh C nên ông A sẽ không được hưởng thừa kế từ di sản của anh C để lại (theo Điều 619 BLDS 2015).

* Chia thừa kế theo di chúc:

Ông A chết để lại di chúc cho K hưởng 1/2 di sản của ông. Theo đó, K được thừa kế 450 triệu của ông A.

* Chia thừa kế theo pháp luật:

Phần di sản không được ông A định đoạt trong di chúc (450 triệu) được chia theo pháp luật. Những người thừa kế bao gồm: B, C và D. Anh C đã chết nên con anh C là X, Y sẽ được hưởng thừa kế thế vị phần của anh C.

B = (X + Y) = D = 450 triệu/3 = 150 triệu

* Tính 2/3 của một suất thừa kế cho những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

B là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, sẽ được hưởng bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

B = 900 triệu/3 x 2/3 = 200 triệu

=> Như vậy, B phải được thừa kế 200 triệu (2/3 của một suất thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc), trong khi đó nếu chia thừa kế thì B chỉ được 150 triệu (thiếu 50 triệu).

Áp dụng nguyên tắc rút bù, ta được:

• B = 200 triệu
• (X + Y) = D = 150 triệu
• K = 400 triệu

Đáp án tham khảo:

Theo dữ kiện bài ta thấy năm 1959 ông A chung sống như vợ, chống với bà C thì việc này pháp luật vẫn thừa nhận ông A và bà C là vợ chồng hợp pháp.

Năm 1990, chị X chết nhưng đề bài không nói tài sản của chị X là bao nhiêu nên ta xem bằng 0.

Năm 1993 ông A mất và có lập di chúc để lại toàn bộ tài sản cho anh T.

Tài sản của ông A và bà B có được là 500 triệu

Tài sản của ông A và bà C đề bài không nêu nên ta xem như bằng 0.

Di sản của ông A là 500/2 = 250 triệu.

250 triệu chính là giá trị tài sản mà ông A có quyền định đoạt.

Tài sản của anh T được hưởng là 250. Tuy nhiên theo quy định pháp luật thì những người sau đây được hưởng thừa kế gồm bà B và bà C mỗi người được hưởng 2/3 giá trị của một suất chia theo pháp luật.

Người được hưởng thừa kế chia theo pháp luật gồm bà B, bà C, anh T, Q, X, Y: 250/6 = 41,6 triệu.

Như vậy

• Bà B = bà C = 2/3 (250/6) = 27,7 triệu.
• Tài sản của anh T còn lại là 250 – (27,7×2) = 194,6 triệu.

Các trường hợp còn lại không được hưởng vì X đã mất, Y, Q đã thành niên và không bị mất năng lực hành vi.

Đáp án tham khảo:

Theo đề bài ta thì tài sản chung của ông A và bà B là 300 triệu.

Di sản của ông A là 300/2 = 150 triệu.

Ông A để lại cho bà B 100 triệu.

Như vậy giá trị tài sản còn lại sẽ được chia theo pháp luật là 150 – 100 = 50 triệu.

Những người được hưởng thừa kế theo pháp luật gồm bà B và 05 người con; do anh con cả mất nên theo Điều 652 BLDS 2015 thì 02 con của anh cả sẽ được hưởng thừa kế kế vị.

Mỗi người được hưởng là 50/6 = 8,33

Mỗi người con của anh cả là 8,33/2 = 4,165.

Đáp án tham khảo:

– Tổng tài sản của Hòa có 120:2=60tr sẽ để lại cho Thịnh = mẹ của Hòa = Thuận = Thảo = 60:4 = 15tr mà bà mẹ kế là Nguyệt không được thừa kế vì theo Điều 654 BLDS 2015 chưa có quan hệ như mẹ con.

– Thịnh xem con riêng của Nguyệt như con mình, chăm sóc, cho ăn học đây là mối quan hệ giữa con riêng với bố dượng theo Điều 654 BLDS 2015, thì Xuân và Hạ xem như trong hàng thừa kế thứ nhất.

– Ông Thịnh không để lại di chúc.

– Tổng tài sản ông Thịnh là 220 + 140:2 + 15(của Hòa) = 305 triệu

– Vậy những người thừa kế của ông Thịnh gồm 7 người : Nguyệt = Xuân = Hạ = Tuyết = Lê = Hòa (Thảo kế vị) = Bình = 305:7 = 43.57 triệu.

– Tổng tài sản Xuân có 43.57 + 100:2= 93.57tr sẽ để lại cho Nguyệt = Thu = Đông = 93.57:3 = 31.19 triệu.

Tóm lại là:

• Nguyệt = 140:2 + 43.57 + 31.43=145 triệu
• Hạ = 43.57 triệu
• Thu = 100 : 2+ 31.19= 81.19 triệu
• Đông = 31.19 triệu
• Tuyết = 43.57 triệu
• Lê = 43.57 triệu
• Bình = 43.57 triệu
• Thuận = 120 : 2 + 15 = 75 triệu
• Thảo = 15 + 43.57 = 58.57 triệu
• Mẹ của Hòa = 15 triệu

Đáp án tham khảo:

Tài sản của bà miên = 790/2 = 395 triệu.

Do Hiếu bị tước quyền thừa kế nên những người thừa kế theo pháp luật của bà Miên gồm: ông Du, Thảo, Chi

Chia theo di chúc: Trâm = 395/2 = 197.5 triệu còn lại là 197.5 triệu không được định đoạt trong di chúc nên Chia theo pháp luật như sau:

Ông Du = Thảo = Chi = 197.5/3 = 65.8 triệu.

Giả sử toàn bộ tài sản được chia theo pháp luật: 1 suất thừa kế theo pháp luật = 395/3= 131.67 triệu.

1 suất thừa kế bắt buộc là = 131.67 * 2/3 = 87.78 triệu.

Vậy:

• Ông Du = Thảo = Chi = 87.7 triệu.
• Trâm = 131.66 triệu.

Nếu Trâm từ chối nhận tài sản thừa kế thì toàn bộ tài sản sẽ được chia theo pháp luật.

Đáp án tham khảo:

Ông A mất năm 2017, di sản A để lại là 840 triệu (trong đó: 360 triệu trong khối tài sản chung với bà B + 480 triệu trong khối tài sản chung với bà T). Do cuộc hôn nhân của ông A với bà B, ông A với bà T được xác lập trước thời điểm Luật hôn nhân gia đình năm 1959 có hiệu lực (13/01/1960 ở miền Bắc, 25/03/1977 ở miền Nam) nên việc có nhiều vợ, nhiều chồng không trái pháp luật (được coi là hợp pháp).

Ông A mất để lại di chúc cho C ½ di sản (=420 triệu); B,T mỗi người ¼ di sản (B=T= 210 triệu). Do C chết cùng thời điểm với A nên phần di chúc A để lại cho C không có hiệu lực pháp luật (điều 643, 619 BLDS 2015) và được chia theo pháp luật (điều 650 BLDS 2015). Theo đó, B, C, D, E, F, T, H, K, P là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông A, mỗi người một phần bằng nhau là 52,5 triệu (C đã mất nên con của C là G, N là người được hưởng thừa kế thế vị của C (điều 652).

Ông A chết cùng thời điểm với C nên ông A không được hưởng thừa kế của C (điều 619 BLDS 2015). Nếu C chết không để lại di chúc thì di sản mà C để lại được chia theo pháp luật (điều 650, 651 BLDS 2015).

Đáp án tham khảo:

Di sản của ông A là: 360 + 480 = 840 triệu.

Theo di chúc: bà B = bà T = 840/4 = 210

Do C chết cùng lúc với ông A nên C không được hưởng phần di sản mà ông A định đoạt trong di chúc là 1/2 di sản.mà phần di sản còn lại sẽ chia theo pháp luật.

Người thừa kế theo pháp luật của ông A là: B, C (G và N thế vị), D, E, F, R, H, K, P

Di sản còn lại: 420 triệu.

Mỗi người được hưởng: 420/9 = 46,67 triệu.

Đáp án tham khảo:

– Đầu tiên, di chúc của anh Hải hoàn toàn hợp pháp (Trong trường hợp này là được những người làm chứng ghi chép lại và kí tên, trong thời hạn 5 ngày đã có công chứng khi di chúc miệng được người di chúc thể hiện ý chí cuối cùng). Xét 2 trường hợp xảy ra:

Thứ nhất: Anh Hải chết trước ông Phong. Di sản chia theo di chúc nhưng vẫn chia cho người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (Điều 644 BLDS 2015)

Thì hàng thừa kế thứ nhất có 4 suất: Ô Phong, chị Thịnh, Hạ và Long (Chưa thành niên). Mỗi người sẽ nhận 2/3 mỗi suất = (2/3) x (1200/4) = 200 triệu (Trích từ phần hưởng di sản của chị Dương)

Vậy di sản anh Hải sẽ chia như sau:

• Phong = 200 triệu
• Thịnh = 200 triệu
• Hạ = 200 triệu
• Long = 200 triệu
• Dương = 1200 – 4×200 = 400 triệu

Sau đó Ô Phong chết không có di chúc.

Thừa kế theo pháp luật phần di sản của Ô Phong gồm: Hải và Sơn.

Nhưng anh Hải chết trước Ô Phong thì 2 cháu nội là Hạ và Long sẽ nhận thừa kế của anh Hải khi còn sống mà vợ Hải không được nhận thừa kế (Điều 652 BLDS 2015).

Vậy tài sản Ô Phong 600 + 200 = 800 triệu sẽ chia như sau:

• Sơn = 800/2 = 400 triệu
• Hạ = 800/4 = 200 triệu
• Long = 800/4 = 200 triệu

Tóm lại, trường hợp 1:

• Thịnh = 1200 + 200 = 1400 triệu
• Hạ = 200 + 200 = 400 triệu
• Long = 200 + 200 = 400 triệu
• Dương = 400 triệu
• Sơn = 400 triệu

Thứ hai: Anh Hải và Ô Phong chết cùng lúc. Di sản của Ô Phong sẽ chia thừa kế theo pháp luật, người thừa kế gồm: Hải và Sơn.

Nhưng anh Hải chết cùng lúc Ô Phong thì 2 cháu nội là Hạ và Long sẽ nhận thừa kế của anh Hải khi còn sống mà vợ Hải không dược nhận thừa kế (Điều 652 BLDS 2015).

Vậy di sản Ô Phong 600tr sẽ chia như sau:

• Sơn = 600/2 = 300 triệu
• Hạ = 600/4 = 150 triệu
• Long = 600/4 = 150 triệu

Phân chia di sản của anh Hải:

Di sản chia theo di chúc nhưng vẫn chia cho người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (Điều 644 BLDS 2015).

Thì hàng thừa kế thứ nhất có 3 suất: Chị Thịnh, Hạ và Long (Chưa thành niên). Mỗi người sẽ nhận 2/3 mỗi suất = (2/3) x (1200/3) = 800/3tr (Trích từ phần hưởng di sản của chị Dương)

Vậy di sản anh Hải sẽ chia như sau:

• Thịnh = 800/3 triệu
• Hạ = 800/3 triệu
• Long = 800/3 triệu
• Dương = 1200 – 3×800/3 = 400 triệu

Tóm lại, trường hợp 2:

• Thịnh = 1200 + 800/3 = 4400/3 triệu
• Hạ = 800/3 + 150 = 1250/3 triệu
• Long = 1250/3 triệu
• Dương = 400 triệu
• Sơn = 300 triệu

Đáp án tham khảo:

Di sản của Bà B là 500 triệu (trong khối tài chung với ông A). Năm 2015, B lập di chúc để lại cho D 1/3 di sản của bà.

Do D chết (tháng 10/2016) trước bà B (tháng 1/2017) nên di chúc bà B để lại cho D hưởng 1/3 di sản của bà không có hiệu lực (điểm a, khoản 2 Điều 643 BLDS 2015).

Khi đó, di sản bà B để lại được chia theo pháp luật (điều 650 BLDS 2015). Khi đó, cụ G (mẹ bà B), ông A (chồng), C (con), D (con bà B nhưng đã chết nên F+G+H được hưởng thừa kế thế vị của D theo Điều 652 BLDS 2015) được hưởng thừa kế theo pháp luật của bà B (theo Điều 651 BLDS 2015).

Đáp án tham khảo:

Vì đây là chia tài sản của ông A nên trước tiên bạn phải biết ông A có bao nhiêu tiền để chia.

Tính tại thời điểm năm 2001: Ông A có 20 triệu tiền nhà (không nhập với bà T). và 1/2 của 60 triệu (là 30 triệu) mà ông A và bà T có. => ông A có 50 triệu.

Bắt đầu chia tiền nhé. Đầu tiên cần xác định là những ai được chia tiền đã. Danh sách chia tiền gồm có Anh C, chị D, bà T, E và F.

Theo di chúc: Anh C được hưởng 1/2 tài sản của ông A => C được hưởng 60/2 = 30 triệu.

Như vậy là tài sản còn lại 60 – 30 = 30 triệu. Anh C không có quyền hưởng tiếp trong phần này => đòi bà T là sai.

Đáp án tham khảo:

Di sản ông Đại để lại là 4 tỷ đồng.

Ông Đại chết để lại di chúc cho anh Hảo: 1 tỷ 200 triệu, anh Hiều: 800 triệu. Tuy nhiên do anh Hiều chết trước ông Đại nên phần di chúc ông Đại để lại di sản cho anh Hiều không có hiệu lực (điều 667 BLDS 2005).

Khi đó, phần di sản của ông Đại không được định đoạt, không có hiệu lực trong di chúc là 2 tỷ 800 triệu đồng; phần di sản này được chia theo pháp luật. Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất (theo Điều 676 BLDS 2005) của ông Đại gồm: cụ Quảng, bà Tiểu, anh Hảo, anh Hạo, anh Hiều (anh Hiều đã chết nên cháu Hiền – con anh Hiều sẽ được thừa kế thế vị (điều 677 BLDS 2005)). Theo đó, mỗi người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông Đại sẽ được hưởng mỗi người 560 triệu đồng.

Trong trường hợp này, khi phần di sản của ông Đại không được định đoạt trong di chúc và phần di chúc không có hiệu lực được chia theo pháp luật thì cụ Quảng (bố ông Đại), bà Tiểu (vợ ông Đại), anh Hạo (con ông Đại – chưa thành niên) vẫn đảm bảo được hưởng 2/3 suất thừa kế nếu toàn bộ di sản ông Đại để lại được chia theo pháp luật (4 tỷ : 5) và anh Hảo – con ông Đại đã thành niên, bị bệnh down không có khả năng lao động được hưởng thừa kế theo di chúc và được hưởng lớn hơn 2/3 của một suất thừa kế nếu toàn bộ di sản ông Đại để lại được chia theo pháp luật nên không thuộc trường hợp quy định tại Điều 669 BLDS 2005.

Đáp án tham khảo:

Di sản ông A để lại là 720 triệu đồng.

Trường hợp 1: Chia thừa kế cho những người có quyền thừa kế được thực hiện theo pháp luật.

A chết không để lại di chúc, khi đó di sản A để lại sẽ được chia theo pháp luật. Hàng thừa kế thứ nhất gồm: B (vợ), D, C (C chết thì con của C là E + F sẽ được hưởng thừa kế thế vị của C – theo Điều 652 BLDS 2015) (điều 651 BLDS 2015). Theo đó di sản của A sẽ được chia làm ba phần B = D = E+F = 240 triệu.

Trường hợp 2: Nếu di chúc của A để lại là hợp pháp, thì sẽ có hiệu lực (K được 2/3 di sản=480 triệu; M được 1/3 di sản = 240 triệu). Tuy nhiên, nếu bà B không phải là người không có quyền hưởng di sản (theo quy định tại khoản 1 Điều 621 BLDS 2015) thì bà B là đối tượng được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc theo Điều 644 BLDS 2015. Theo đó, bà B là người được hưởng 2/3 suất thừa kế theo pháp luật, nếu di sản được chia theo pháp luật.

Khi đó, để bà B được hưởng 2/3 suất thừa kế (=160 triệu) thì sẽ được lấy ra từ phần của bà K được hưởng theo nội dung di chúc. Lưu ý, không lấy từ phần di tặng theo quy định tại khoản 3, Điều 646 BLDS 2015.

Đáp án tham khảo:

C chết, di sản để lại trị giá: (800tr : 2) – 100tr = 300tr (100tr tiền C trả nợ vay tín chấp riêng)

C chết ko di chúc, di sản chia theo pháp luật (Điểm a khoản 1 Điều 650 BLDS 2015). Những người thừa kế di sản của C theo pháp luật gồm: A, B, F (Điểm a khoản 1 Điều 651 BLDS 2015).

Giá trị mỗi suất thừa kế trên tổng di sản: 300tr : 3 = 100tr/suất

Hay A, B, F mỗi người nhận được 100tr từ di sản của C

A chết, di sản để lại trị giá: 1600tr + 100tr = 1700tr

A chết, di chúc cho C, D mỗi ng` 200tr. Nhưng C chết trước A, nên C khôg được hưởng phần di sản mà

A định đoạt trong di chúc, mà phần di sản đó sẽ được chia theo pháp luật (Điểm c khoản 2 Điều 650 BLDS 2015).

Phần di sản còn lại của A: 1700tr – 200tr = 1500tr

Phần di sản này chia theo pháp luật, những ng` thừa kế di sản của A theo pháp luật gồm: B, D, E (Điểm a khoản 1 Điều 651 BLDS 2015).

Giá trị mỗi suất thừa kế trên tổng di sản: 1500tr : 3 = 500tr/suất
Hay B, D, E mỗi ng` nhận được 500tr từ di sản của A.

Tổng kết:

• B : 100tr + 500tr = 600 triệu.
• F : 100tr + 400tr = 500 triệu.
• D : 200tr + 500tr = 700 triệu.
• E : 500 triệu.

Đáp án tham khảo:

* Xác định di sản thừa kế:

Di sản thừa kế ông Nam để lại là: 300 triệu + 3 tỷ/2 = 1.8 tỷ

* Chia thừa kế theo di chúc:

Hoàng = 300 triệu

* Chia thừa kế theo pháp luật:

1/2 giá trị căn nhà (trị giá 1.5 tỷ) là di sản ông Nam để lại chưa được định đoạt nên sẽ được chia theo pháp luật (Điều 650, 651 Bộ luật Dân sự 2015). Những người được hưởng thừa kế theo pháp luật của ông Nam gồm: Nguyệt, Hoàng, Hải.

Nguyệt = Hoàng = Hải = 1.5 tỷ/3 = 500 triệu

Suy ra:

• Hoàng: 800 triệu
• Nguyệt = Hải = 500 triệu

* Tính 2/3 của một suất thừa kế cho những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

Nguyệt và Hải là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, sẽ được hưởng bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

Nguyệt = Hải = 1.8 tỷ/3 x 2/3 = 400 triệu

=> Vì Nguyệt và Hải đã được chia thừa kế nhiều hơn so với giá trị 2/3 của một suất thừa kế cho người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc. Do đó, không áp dụng nguyên tắc rút bù trong trường hợp này.

Kết luận:

• Hoàng: 800 triệu
• Nguyệt: 500 triệu
• Hải: 500 triệu

Đáp án tham khảo:

* Xác định di sản thừa kế:

Năm 2008, bà B chết. Di sản bà B để lại là 110 triệu (1/2 khối tài sản chung với ông A). Sau khi trừ đi chi phí mai táng (Điều 658 BLDS 2015), di sản bà B dùng để chia thừa kế là 90 triệu. Do bà B chết không để lại di chúc nên di sản bà để lại sẽ được chia theo pháp luật (Điều 650 BLDS 2015). Theo đó, ông A, C, D là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bà B và mỗi người được hưởng thừa kế của bà B là 30 triệu (Điều 651 BLDS 2015).

Lưu ý: Thời hiệu thừa kế là 10 năm với động sản; 30 năm với bất động sản (điều 623 BLDS 2015)

Năm 2017, ông A chết để lại di chúc “cho N hưởng 1/2 tài sản của ông A”.

Di sản ông A để lại là: 110 triệu (trong khối tài sản chung với bà B) + 30 triệu (hưởng thừa kế của bà B) + 90 triệu (trong khối tài sản chung với bà M) = 230 triệu.

* Chia thừa kế theo di chúc:

N = 230 triệu x 1/2 = 115 triệu

* Chia thừa kế theo pháp luật:

Còn 115 triệu không được ông A định đoạt trong di chúc sẽ được chia theo pháp luật (Điều 650 BLDS 2015). Bà M đã bị kết án về hành vi đối với C – là người không được quyền hưởng di sản (điểm c khoản 1 Điều 621 BLDS 2015). Những người được hưởng thừa kế theo pháp luật của ông A gồm: C, D và N.

C = D = N = 115 triệu/3 = 38.3 triệu

Suy ra:

• N = 153.3 triệu
• C = D = 38.3 triệu

* Tính 2/3 của một suất thừa kế cho những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

C, D và N là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, sẽ được hưởng bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

C = D = N = 230 triệu/3 x 2/3 = 51.1 triệu

=> Như vậy, C và D phải được thừa kế mỗi người 51.1 triệu (2/3 của một suất thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc), trong khi đó nếu chia thừa kế thì C và D chỉ được 38.3 triệu (thiếu 12.8 triệu)

Áp dụng nguyên tắc rút bù:

• N: 153 triệu – 12.8 triệu – 12.8 triệu = 127.7 triệu
• C: 51.1 triệu
• D: 51.1 triệu

Đáp án tham khảo:

* Xác định di sản thừa kế:

Di sản thừa kế của ông A: (200 triệu + 100 triệu/2 – 40 triệu) = 210 triệu

* Chia thừa kế theo pháp luật:

Những người được hưởng thừa kế theo pháp luật của ông A gồm: B, N, M và C.

B = N = M = C = 210 triệu/4 = 52.5 triệu

Đáp án tham khảo:

Kết hôn của ông Sáu và bà son là hợp pháp

Năm 1993 bà lâm chết:

* Xác định di sản thừa kế: Di sản của bà Lâm: 180/2 = 90 triệu.

* Chia thừa kế theo di chúc:

Hoa = 90 triệu x 2/3 = 60 triệu

* Chia thừa kế theo pháp luật:

Di sản con lại là 30 triệu không được định đoạt trong di chúc sẽ được chia theo pháp luật

Người thừa kế theo pháp luật của bà Lâm gồm: Sáu, Hoa, Hậu

Sáu = Hoa = Hậu = 30 triệu/3 = 10 triệu

Suy ra:

• Hoa = 70 triệu
• Sáu = Hậu = 10 triệu

* Tính 2/3 của một suất thừa kế cho những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

Sáu và Hậu là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, sẽ được hưởng bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

Sáu = Hậu = 90 triệu/3 x 2/3 = 20 triệu

=> Như vậy, Sáu và Hậu phải được thừa kế mỗi người 20 triệu (2/3 của một suất thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc), trong khi đó nếu chia thừa kế thì Sáu và Hậu chỉ được 10 triệu (thiếu 10 triệu)

Áp dụng nguyên tắc rút bù ta được:

• Sáu: 20 triệu
• Hậu: 20 triệu
• Hoa: 70 triệu – 10 triệu – 10 triệu = 50 triệu

Năm 1998 Hoa chết

* Xác định di sản thừa kế: Di sản của Hoa 50 triệu.

* Chia thừa kế theo pháp luật:

Do hoa chết không để lại di chúc nên sẽ được chia theo pháp luật. Người thừa kế theo pháp luật của Hoa là: Sáu, Khôi và Bôn:

Sáu = Khôi = Bôn = 50 triệu/3 = 16.67 triệu

Năm 2000 ông Sáu chết

* Xác định di sản thừa kế: Di sản của ông Sáu: 180 triệu/2 + 80 triệu/2 + 20 triệu + 16.67 triệu – 5 triệu = 161.67 triệu

* Chia thừ kế theo di chúc:

Bôn = 161.67 triệu x 2/3 = 107.78 triệu

* Chia thừa kế theo pháp luật:

Di sản còn lại 53,89 triệu di chúc không định đoạt sẽ được chia theo pháp luật.

Người thừa kế theo pháp luật của ông Sáu là: Son, Hoa (Bôn thế vị), Hậu, Tấn, Thanh

Son = Hoa (Bôn thế vị) = Hậu = Tấn = Thanh = 53.89 triệu/5= 10.78 triệu

* Tính 2/3 của một suất thừa kế cho những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

Son, Tấn (17 tuổi), Thanh (15 tuổi) là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, sẽ được hưởng bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

Son = Tấn = Thanh = 161.67 triệu/5 x 2/3 = 21.56 triệu

=> Như vậy, Son, Tấn và Thanh phải được thừa kế mỗi người 21.56 triệu (2/3 của một suất thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc), trong khi đó nếu chia thừa kế  thì họ chỉ được 10.78 triệu.

Áp dụng nguyên tắc rút bù ta được:

• Son = Tấn = Thanh = 21.56 triệu
• Hoa (Bôn thế vị) = Hậu =10.78 triệu
• Bôn = 107.78 triệu – 32.34 triệu = 75,44 triệu.

Đáp án tham khảo:

* Xác định di sản thừa kế:

Tổng tài sản của ông A là 3.6 tỷ/2 = 1.8 tỷ

Trường hợp 1: Chưa chia di sản mà M đưa biện nhận vay tiền của ông A thì theo thỏa thuận của các thừa kế nếu sẽ trừ vào tài sản để lại của ông A thì còn lại 1.8 tỷ – 300 triệu = 1.5 tỷ.

Còn lại chia theo di chúc:

• Thứ nhất 1/3 chia cho vợ và các con: B = C = D = E = (1.5 tỷ/3)/ 4 = 125 triệu
• Thứ hai 1/3 giao cho E để thờ cúng = 1.5 tỷ/3 = 500 triệu
• Thứ ba 1/3 tặng cho H = 1.5 tỷ/3 = 500 triệu

Trường hợp 2: Chia di sản rồi ông M mới đưa biên nhận vay tiền của ông A thì ông A có vay ông M 300 triệu thì cần lưu ý: phần di tặng không dùng để thực hiện  nghĩa vụ tài sản của ông A (vì phần di sản còn lại đủ để thanh toán nợ), di sản dùng vào việc thờ cúng không chia thừa kế, phần di sản chia cho vợ và các con sẽ dùng để trả nợ tương ứng, cụ thể như sau:

Trước khi trả 300 triệu cho ông M:

• Thứ nhất 1/3 chia cho vợ và các con: B = C = D = E = (1.8 tỷ/3)/ 4 = 150 triệu
• Thứ hai 1/3 giao cho E để thờ cúng = 1.8 tỷ/3 = 600 triệu
• Thứ ba 1/3 tặng cho H = 1.8 tỷ/3 = 600 triệu

Sau khi bù trừ vào phần tài sản thừa kế của vợ và các con:

• B = C = D = E = ( 600 triệu – 300 triệu)/ 4 = 75 triệu

Tổng:

• B = C = D = E = 75 triệu
• E quản lý thờ cúng: 600 triệu
• H = 600 triệu

=> Lưu ý: B còn được giữ 1/2 giá trị căn nhà nữa nhé!

Đáp án tham khảo:

* Xác định di sản thừa kế:

Theo pháp luật hôn nhân, giữa Hậu và Thủy vi phạm nghĩa vụ một vợ một chồng và tài sản của Hậu và Thủy là tài sản chung hợp nhất theo phần và chia theo tỷ lệ vốn góp, tuy nhiên do không đủ cơ sở để phân chia nên số tài sản sẽ được chia đều cho 2 người = 3 tỷ/2= 1.5 tỷ

Do Hậu và Minh chưa ly hôn theo quy định của pháp luật nên phần 1.5 tỷ này vẫn thuộc tài sản chung của vợ chồng.

Tổng tài sản hiện còn của Hậu là: (1.5 tỷ +980 triệu)/2 – 20 triệu = 1.22 tỷ

Trường hợp 1: Hậu không để lại di chúc

* Chia thừa kế theo pháp luật:

Minh = Xuân = Yến = Sơn = 1.22 tỷ/4 = 305 triệu

Trường hợp 2: Hậu có để lại di chúc

* Chia thừa kế theo di chúc:

Thủy = Sơn = Xuân = 1.22 tỷ/3 = 406.6 triệu

* Tính 2/3 của một suất thừa kế cho những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

Minh, Xuân, Yến và Sơn là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, sẽ được hưởng bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

Minh = Xuân = Yến = Sơn = 1.22 tỷ/4 x 2/3 = 203.3 triệu

=> Như vậy, Minh với Yến phải được thừa kế mỗi người 203.3 triệu (2/3 của một suất thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc), trong khi đó nếu chia thừa kế thì họ không được chia.

Áp dụng nguyên tắc rút bù ta được:

• Minh = Yến= 203.3 triệu
• Thủy = Sơn= Xuân = 271.1 triệu

Đáp án tham khảo:

* Xác định di sản thừa kế:

Bà B chết, di sản của bà trị giá: 180  triệu + 600 triệu/2 = 480 triệu

* Chia thừa kế theo di chúc:

• M = 100 triệu
• Hội người nghèo = 200 triệu

Phần di sản còn lại 180 triệu đồng sẽ chia thừa kế theo pháp luật.

* Chia thừa kế theo pháp luật:

Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: A, C, D và E.

A = C = D = E = 180 triệu/4 = 45 triệu đồng

Suy ra:

• M = 100 triệu
• Hội người nghèo = 200 triệu
• A = C = D = E = 45 triệu đồng

* Tính 2/3 của một suất thừa kế cho những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

A, D và E là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, sẽ được hưởng bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

A = D = E = 480 triệu/4 x 2/3 = 80 triệu

=> Như vậy, A , D và E phải được thừa kế mỗi người 80 triệu (2/3 của một suất thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc), trong khi đó nếu chia thừa kế thì họ chỉ được 45 triệu đồng.

=> A , D và E mỗi người nhận được 80 triệu. Phần di sản còn lại của bà B trị giá: 480 – (80 x 3) = 240 triệu.

Theo di chúc, tổng di sản bà B di tặng là: 100 + 200 = 300 triệu (> 240 triệu)

Ta thấy:

M/hội người nghèo = 100/200 = 1/2 (tức là theo di chúc, di sản di tặng cho M & hội người nghèo luôn theo tỉ lệ 1:2)

Suy ra, M nhận được: (240/3) x 1 = 80 triệu; hội người nghèo nhận được: (240/3) x 2 = 160 triệu.

Tổng kết:

• C : 0 triệu.
• A = D = E = M = 80 triệu
• Hội người nghèo: 160 triệu

Đáp án tham khảo:

Xét các trường hợp sau:

Trường hợp 1: Tài sản là của riêng ông A

Ông A chết, di sản của ông A trị giá là 200 triệu + 50 triệu + 200 triệu = 450 triệu.

Vì ông A không để lại di chúc nên di sản chia theo pháp luật (Điểm a khoản 1 Điều 650 BLDS 2015).

Những người thừa kế theo pháp luật gồm bố đẻ, vợ và 2 con đẻ. (Điểm a khoản 1 Điều 651 BLDS 2015)

Giá trị mỗi suất thừa kế trên tổng di sản: 450 triệu/4 = 112.5 triệu/suất

Đáp số: Bố đẻ, vợ và 2 con đẻ của ông A mỗi người có 112.5 triệu.

Trường hợp 2: Tài sản là của chung vợ chồng ông A

Ông A chết, di sản của ông A trị giá là (200 triệu + 50 triệu + 200 triệu)/2 = 225 triệu

Chia thừa kế tương tự trường hợp 1, ta có: bố đẻ, vợ và 2 con đẻ của ông A mỗi người nhận được 56.25 triệu.

Đáp án tham khảo:

* Xác định di sản thừa kế:

Di sản thừa kế của ông Sơn: 1.8 tỷ/2 = 900 triệu

* Chia thừa kế theo di chúc:

Nếu di chúc ông Sơn để lại là hợp pháp (Điều 629, 630 BLDS 2015) và Hạnh được xác định là chết sau ông Sơn (Điều 619 BLDS 2015) thì Hạnh được hưởng thừa kế theo di chúc ông Sơn để lại.

Phúc = Hạnh = 900 triệu/2 = 450 triệu

* Tính 2/3 của một suất thừa kế cho những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

Hà và Hạnh là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc, sẽ được hưởng bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

Hà = Hạnh = 900 triệu/3 x 2/3 = 200 triệu

=> Như vậy, Hà phải được thừa kế mỗi người 200 triệu (2/3 của một suất thừa kế của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc), trong khi đó nếu chia thừa kế thì không được chia

Áp dụng nguyên tắc rút bù ta được:

• Hà = 200 triệu
• Hạnh = Phúc = 350 triệu

Nếu Hạnh chết không để lại di chúc thì di sản Hạnh để lại (350 triệu hưởng thừa kế từ ông Sơn + 50 triệu bà ngoại tặng cho) được chia theo pháp luật. Theo đó, bà Hà là người được hưởng thừa kế theo pháp luật của Hạnh (Điều 644651 BLDS 2015)

Hà được hưởng: 200 triệu (thừa kế theo Điều 644 BLDS 2015) + 400 triệu của Hạnh (Điều 644, 651 BLDS)