1. Căn cứ pháp lý
Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy được quy định tại Điều 272 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bởi Khoản 84 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017):
Điều 272. Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy
1. Người nào điều khiển phương tiện giao thông đường thủy mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường thủy gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Không có bằng, giấy chứng nhận khả năng chuyên môn hoặc chứng chỉ chuyên môn phù hợp với chức danh, loại phương tiện theo quy định;
b) Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy hoặc chất kích thích mạnh khác;
c) Bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn;
d) Không chấp hành hiệu lệnh của người chỉ huy hoặc người có thẩm quyền điều khiển, giữ gìn trật tự, an toàn giao thông đường thủy;
đ) Làm chết 02 người;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;
g) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Làm chết 03 người trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.
4. Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy trong trường hợp có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả quy định tại một trong các điểm a, b và c khoản 3 Điều này nếu không được ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.
5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
2. Cấu thành tội phạm của tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy
2.1. Khách thể của tội phạm
Khách thể của tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy là những quan hệ xã hội trong lĩnh vực an toàn giao thông đường thủy.
2.2. Mặt khách quan của tội phạm
– Hành v i khách quan của tội phạm này là hành vi vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy như đi quá tốc độ, chở quá trọng tải, đi không đúng luồng lạch…
– Hậu quả của tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy là thiệt hại nghiêm trọng về thể chất, thiệt hại nghiêm trọng về vật chất hoặc tình trạng nguy hiểm cho các quan hệ xã hội trong lĩnh vực an toàn giao thông đường thủy. Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy hoàn thành khi một trong các dạng hậu quả nói trên xảy ra.
2.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Lỗi của người phạm tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy có thể là lỗi vô ý vì quá tự tin hoặc lỗi vô ý vì cẩu thả.
2.4. Chủ thể của tội phạm
Là người điều khiển phương tiện giao thông đường thùy, có năng lực TNHS và từ đủ 16 tuổi trở lên.
3. Hình phạt
* Khung cơ bản được quy định tại khoản 1 Điều 272 BLHS có mức phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
* Khung tăng nặng thứ nhất được quy định tại khoản 2 Điều 272 BLHS có mức phạt tù từ 03 năm đến 10 năm và được áp dụng trong các trường hợp:
– Không có giấy phép, bằng hoặc chứng chỉ chuyên môn tương ứng với nhiệm vụ được giao;
– Trong tình trạng dùng rượu, bia quá nồng độ quy định hoặc say do dùng các chất kích thích mạnh khác;
– Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn;
– Không chấp hành hiệu lệnh của người chi huy hoặc người có thẩm quyền điều khiển, giữ gìn trật tự, an toàn giao thông đường thuỷ;
– Gây hậu quả rất nghiêm trọng.
* Khung tăng nặng thứ hai được quy định tại khoản 3 Điều 272 BLHS có mức phạt tù từ 07 năm đến 15 năm và được áp dụng trong trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
* Khung giảm nhẹ được quy định tại khoản 4 Điều 272 BLHS có mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm và được áp dụng trong trường hợp vi phạm quy định về an toàn giao thông đường thủy mà có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nếu không được ngăn chặn kịp thời.
* Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
