Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác lập, thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự. Tuy nhiên, có một số trường hợp năng lực này của cá nhân bị hạn chế thậm chí là mất. Vậy làm thế nào để phân biệt 02 khái niệm này?
1. Sự giống nhau giữa hạn chế và mất năng lực hành vi dân sự
Hai trường hợp này đều được quy định chi tiết tại Bộ luật Dân sự 2015. Cụ thể, hạn chế năng lực hành vi dân sự được nêu tại Điều 24 còn mất năng lực hành vi dân sự được quy định tại Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015. Ngoài ra, một người chỉ được coi là bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự khi có quyết định tuyên bố của Tòa án.Đồng thời, khi không còn căn cứ cho việc hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, Tòa án cũng phải ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố trước đó.Bên cạnh đó, khi một cá nhân đã bị Tòa án tuyên bố hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự thì không thể tự mình tham gia các giao dịch dân sự mà bắt buộc phải được thực hiện bởi người đại diện hợp pháp của người này.
2. Sự khác nhau giữa hạn chế và mất năng lực hành vi dân sự
| Tiêu chí | Hạn chế năng lực hành vi dân sự | Mất năng lực hành vi dân sự |
| Căn cứ pháp lý | Điều 24 Bộ luật Dân sự 2015 | Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015 |
| Đối tượng | Người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình. | Người bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi. |
| Căn cứ Tòa án ra quyết định | Theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan. | – Theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan. – Trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần. |
| Người đại diện | Tòa án quyết định | Người đại diện theo pháp luật |
| Thực hiện giao dịch dân sự | – Phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật. – Trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày hoặc luật liên quan có quy định khác. | Do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện. |
