1. Hình phạt là gì?
Theo quy định tại Điều 30 Bộ luật Hình sự 2015, hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước được quy định trong Bộ luật này, do Tòa án quyết định áp dụng đối với người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người, pháp nhân thương mại đó.
2. Hình phạt tiền được áp dụng trong trường hợp nào?
Hình phạt tiền được quy định tại Điều 35 Bộ luật Hình sự 2015, cụ thể:
Điều 35. Phạt tiền
1. Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với các trường hợp sau đây:
a) Người phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng do Bộ luật này quy định;
b) Người phạm tội rất nghiêm trọng xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, môi trường, trật tự công cộng, an toàn công cộng và một số tội phạm khác do Bộ luật này quy định.
2. Hình phạt tiền được áp dụng là hình phạt bổ sung đối với người phạm tội về tham nhũng, ma tuý hoặc những tội phạm khác do Bộ luật này quy định.
3. Mức tiền phạt được quyết định căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm của tội phạm, đồng thời có xét đến tình hình tài sản của người phạm tội, sự biến động của giá cả, nhưng không được thấp hơn 1.000.000 đồng.
4. Hình phạt tiền đối với pháp nhân thương mại phạm tội được quy định tại Điều 77 của Bộ luật này.
Như vậy, hình thức phạt tiền là một hình thức khá đặc biệt khi nó vừa có thể áp dụng làm hình phạt chính vừa cũng có thể làm hình phạt bổ sung.
– Trường hợp áp dụng là hình phạt chính: phạm tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng và rất nghiêm trọng xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, môi trường, trật tự công cộng, an toàn công cộng.
– Trường hợp áp dụng là hình bổ sung: phạm tội về tham nhũng, ma túy.
Và cả 2 hình thức nhà làm luật đều chèn thêm quy định và các tội phạm khác do Bộ Luật này quy định. Như vậy những trường hợp quy định tại Khoản 1, Khoản 2 là bao gồm nhưng không chỉ giới hạn.
Mức phạt tiền đối với những trường hợp cụ thể sẽ khác nhau tùy thuộc vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi, tình hình tài sản người phạm tội, biến động giá cả nhưng tối thiểu không được thấp hơn 1.000.000 đồng.
Nội dung này có 2 vế: Vế đầu tiên thể hiện sự dự liệu và tính toán rất hợp lý của nhà làm luật khi tính đến các yếu tố biến động của giá trị đồng tiền. Tuy nhiên vế thứ 2 lại chốt một con số tuyệt đối là 1.000.000 đồng là hoàn toàn không hợp lý.
Đây là một con số tuyệt đối và giá trị thực sự của nó sẽ thay đổi theo thời gian (có thể lên hoặc xuống nhưng thông thường là xuống do lạm phát). Nhưng vậy lấy nó làm căn cứ là không ổn, thời gian tồn tại của Bộ Luật này chắc chắn sẽ lâu hơn sự thay đổi giá trị tuyệt đối đó và như vậy chắc chắn chúng ta lại phải một lần nữa chỉnh sửa Bộ Luật này. Thiết nghĩ trong trường hợp này chúng ta nên căn cứ vào các yếu tố trung gian như mức lương tối thiểu chung chẳng hạn (thời điểm hiện tại không hơn con số 1.000.000 đồng là bao nhiêu). Như vậy khi giá trị đồng tiền có thay đổi thì cũng không dẫn đến sự thay đổi giá trị của Bộ Luật hình sự (không cần sửa đổi, bổ sung).
3. Tải file Bình luận Bộ luật Hình sự 2015 (hợp nhất năm 2017) – Phần chung
Bình luận Bộ luật Hình sự 2015 (hợp nhất năm 2017) – Phần chung:
