1. Mối liên hệ giữa pháp luật với kinh tế
Đây là mối quan hệ giữa một yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng và một yếu tố thuộc cơ sở hạ tầng.
Pháp luật là yếu tố của kiến trúc thượng tầng, pháp luật sinh ra trên cơ sở hạ tầng và được quy định bởi cơ sở hạ tầng. Sự phụ thuộc của pháp luật vào kinh tế thể hiện ở những mặt sau:
– Cơ cấu kinh tế, hệ thống kinh tế quyết định cơ cấu, hệ thống pháp luật;
– Tính chất, nội dung của quan hệ kinh tế quyết định tính chất, nội dung của quan hệ pháp luật, mức độ, phương pháp điều chỉnh của pháp luật (trong cơ chế tập trung quan liêu bao cấp là phương pháp điều chỉnh bằng mệnh lệnh, trong cơ chế kinh tế thị trường là thoả thuận, bình đẳng, cùng có lợi).;
– Các tổ chức và thiết chế pháp lý (các cơ quan luật pháp, thủ tục pháp luật) chịu ảnh hưởng từ phía chế độ kinh tế.
Pháp luật tác động trở lại đối với kinh tế theo 2 chiều hướng:
– Pháp luật tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế, đến cách tổ chức và vận hành của toàn bộ nền kinh tế nếu nó xây dựng phù hợp với quy luật kinh tế.
– Pháp luật sẽ kìm hãm sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế nếu nó không phù hợp với quy luật phát triển kinh tế.
2. Mối liên hệ giữa pháp luật với chính trị
Đây là mối liên hệ của 2 yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng, mối liên hệ giữa chúng là mối liên hệ tác động qua lại :
– Sự tác động của pháp luật đối với chính trị pháp luật vừa là biện pháp, phương tiện để thực hiện chính trị của giai cấp cầm quyền , vừa là hình thức biểu hiện của chính trị, ghi nhận nội dung, yêu cầu của giai cấp cầm quyền. Pháp luật làm cho chủ trương, chính sách của đảng cầm quyền, của giai cấp thống trị được toàn xã hội thực hiện.
– Sự tác động của chính trị đối với pháp luật: Đường lối chính sách của giai cấp thống trị luôn chỉ đạo nội dung của pháp luật.
3. Mối liên hệ giữa pháp luật và nhà nước
Nhà nước và pháp luật là hai yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Chúng cùng phát sinh, tồn tại và tiêu vong.
– Pháp luật do nhà nước ban hành, là công cụ để nhà nước quản lý xã hội và thực hiện quyền lực nhà nước. Nhà nước không thể tồn tại thiếu pháp luật.
– Pháp luật chỉ tồn tại và có hiệu lực khi được đảm bảo thực hiện bằng sức mạnh của quyền lực nhà nước.
– Nhà nước là chủ thể ban hành pháp luật nhưng nhà nước cũng phải thực hiện quyền lực của mình trong khuôn khổ của pháp luật.
4. Mối liên hệ giữa pháp luật với các quy phạm xã hội khác
– Pháp luật luôn phản ánh đạo đức (quan niệm) của giai cấp thống trị.
– Pháp luật đồng thời phản ánh quan niệm đạo đức của giai cấp, tầng lớp khác.
– Pháp luật củng cố và bảo vệ các quan niệm đạo đức phổ biến của xã hội.
